زمانی که تخمک گذاری زنان متوقف میشود و دوره بارداری پایان می یابند از اصطلاح یائسه شدن برای فرد استفاده می کنند.
می توان شروع یائسگی را از طریق انجام آزمایش تایید نمود و یا در رابطه با اینکه فردی به یائسگی زودرس مبتلا شده است تصمیم گیری کرد.
زنان بعد از تمام شدن زمان بارداری که در بازه سنی ۳۵ الی ۴۰ سال بعد از بلوغ اتفاق می افتد یائسه میشوند.
یائسه شدن دارای یکسری علائم است که ممکن است موجب آزار فرد گردد.
علائم ناشی از آن می توان چند سال پیش از شروع یائسگی در فرد رخ دهد که با انجام دادن آزمایش یائسگی می توان در رابطه با رخ دادن و یا نزدیک شدن به یائسگی اطلاعاتی را کسب کرد.
در این مقاله ما می خواهیم شما را با آزمایشات یائسگی و چگونگی تفسیر آنها بیشتر آشنا کنیم پس ما را همراهی کنید.
فهرست مطالب
Toggleیائسگی و علائم آن
فرایندی بیولوژیکی که موجب توقف تخمک گذاری در زنان و تولید کمتر هورمون زنانه میشود را یائسگی می گویند، که موجب عدم بارداری فرد میشود و بین سن ۴۰ سال الی ۶۰ سال رخ می دهد اما مدت زمان دقیق آن در هر فرد متغیر و متفاوت است.
چنان چه چند ماه از آخرین قاعدگی در فردی گذشته باشد بهتر است جهت انجام آزمایش یائسگی و اطمینان از شروع آن اقدام نماید.
ممکن است مدت زمانی پیش از یائسه شدن فرد، علائمی در وی رخ دهد که نشانه شروع یائسگی است.
از جمله این علائم می توان به موارد زیر اشاره نمود:
- ایجاد خشکی در پوست فرد
- نازک شدن موهای فرد
- ایجاد خشکی در ناحیه واژن
- به وجود آمدن گر گرفتگی
- کم شدن میزان میل جنسی
- داشتن عرق شبانه
- داشتن پریود های نامنظم
- بالا رفتن وزن بدن
- ایجاد تغییراتی در خلق و خوی فرد
چنان چه فرد برای مدت زمانی ۱۲ ماهه قاعده نشده باشد و به بیماری خاصی نیز مبتلا نباشد، دوره یائسگی وی شروع گردیده است.
آزمایش یائسگی
زنان باید ابتدا علائم ایجاد شده در بدن خود را مورد ارزیابی قرار داده و تعداد و شدت آن ها را مورد توجه قرار دهند.
آنان باید زمان آخرین قاعدگی خود را دانسته و با مراجعه به پزشک اطلاعات لازم را در اختیار او قرارداده و چنان چه داروی خاصی نیز مصرف می کنند به پزشک اطلاع دهند.
پزشک مورد نظر سوالاتی را در خصوص آخرین پریودی و میزان شدت علائم از فرد پرسیده و از آنجا که یائسگی فرایندی طبیعی محسوب میشود از طریق انجام آزمایش می توان آن را تشخیص داد.
برای انجام تست یائسگی تکنسین آزمایشگاه اقدام به برداشتن نمونه ترشحات واژن از طریق سواب کرده تا میزان pH آن را اندازه گیری کند.
در دوره باروری زنان مقدار PH حدوداً ۴.۵ است و در زمان یائسگی این مقدار به ۶ می رسد.
انواع آزمایشات یائسگی
پزشکان یکسری آزمایشات را جهت تشخیص یائسگی فرد مورد استفاده قرار می دهند که عبارتند از:
انجام آزمایش استروژن
استروژن جزو آن دسته از هورمون هایی است که در باروری زنان بسیار تاثیرگذار است.
از جمله هورمون های استروژن هورمون استرادیول است که باعث منظم شدن چرخه قاعدگی در زنان میشود و از دستگاه تناسلی آنها حفاظت می کند.
بعد از اینکه زنان به سن یائسگی رسیدند این هورمون در بدن آنها کاهش پیدا می کند.
مقدار طبیعی استرادیول در بدن زنان در روز سوم قاعدگی عددی بین ۲۵ تا ۷۵ pg/ml است.
میزان این هورمون اگر کمتر از ۳۰ باشد نشانه ای از یائسگی است.
اگر میزان آن کمتر از ۵۰ باشد نشانه این است که شما همچنان می توانید پریود شوید ولی علائمی چون علائم یائسگی را ممکن است داشته باشید.
انجام آزمایش FSH
از طریق این آزمایش میزان هورمون محرک فولیکول که توسط غده هیپوفیز تولید میشود و موجب بلوغ تخمک ها شده و هورمون استرادیول را ترشح می کند، مورد بررسی قرار می گیرد و جزو آزمایشات مهم در زمان یائسگی زنان است.
زمانی که مقدار این هورمون در بدن زنان افزایش پیدا کند نشانه یائسگی آنها می باشد.
چنانچه هنوز فرد به سن یائسگی نرسیده است ولی نتیجه آزمایش FSH وی در روز سوم قاعدگی از mIU/ml ۱۰ بیشتر شود نشانه ای از نزدیک شدن به یائسگی است و اگر مقدار این آزمایش بیشتر از عدد ۳۰ شود تایید قطعی بر یائسه بودن فرد است.
انجام آزمایش تیروئید
آزمایش تیروئید برای بررسی کردن عملکرد تیروئید و از طریق ارزیابی هورمون TSH انجام میشود.
هورمون های T3و T4 جهت تنظیم نمودن سوخت و ساز بدن توسط کبد تولید می گردد.
در صورتی که فرد به اختلال تیروئید مبتلا شده باشد علائم ناشی از آن همانند علائم یائسگی است از این رو با انجام آزمایش تیروئید می توان نسبت به وجود اختلال در تیروئید و یائسگی فرد اطلاع پیدا کرد.
میران نرمال T3بین ۲.۳ الی ۴.۲ میلی گرم در لیتر است و اندازه نرمال T4 بین ۰.۸ الی ۲.۸ میلی گرم در لیتر است.
اندازه نرمال هورمون محرک TSH نیز بین ۰.۸ الی ۲.۸ میلی گرم در لیتر می باشد.
انجام تستهای عملکردی کلیه
وجود داشتن نارسایی کلیه باعث ایجاد مشکلاتی در ادرار فرد وجود اوره در ادرار و همچنین متورم شدن دست ها و پا ها میشود و علائم ناشی از آن همانند علائم یائسگی است از این رو با انجام آزمایش می توان نسبت به علت وجود این علائم اطلاع پیدا کرد.
انجام آزمایش AMH
از طریق این آزمایش هورمون AMH را مورد بررسی قرار می دهند و میزان این هورمون در مورد مدت زمان باقیمانده تا یائسگی زنان اطلاعاتی را در اختیار پزشک قرار می دهد.
انجام این آزمایش مشخص می کند که در صورت یائسه نشدن، چه زمانی یائسه می شوید.
مقدار AMH کمتر از ۰.۵ نشانه کم بودن ذخیره تخمدان، بین ۰.۵ الی ۱ نشانه رزرو تخمدان پایه، مقدار ۱ الی ۳.۵ نشانه حد نرمال ذخیره تخمدان و بیشتر از ۳.۵ نشانه شدید بودن پاسخ تخمدان در رابطه با مصرف دارو های محرک می باشد.
به طور کلی میزان بالای این هورمون نشانه بالا بودن قدرت باروری فرد است.
انجام آزمایش HCG
از آنجایی که بارداری نیز موجب قطع قاعدگی میشود و علائمی شبیه یائسگی دارد، در صورت مشاهده علائم آن در زمانی پیش از زمان یائسگی زنان، انجام این آزمایش برای فرد تجویز می گردد.
میزان HCG طبیعی کمتر از ۱۰ mlu/mL در زنانی که باردار نیستند، است.
انجام آزمایش هورمون لوتئینه کننده یا LH
این هورمون توسط غده هیپوفیز ترشح میشود که در زیر مغز قرار دارد و تخمدان ها در زمان یائسگی به هورمون لوتئینه کننده پاسخ نداده، از این رو غده هیپوفیز اقدام به ترشح زیاد این هورمون می کند.
میزان این هورمون در روز های مختلف متفاوت است از این رو باید آن را در روز های مختلف مورد بررسی قرار داد.
هرچه اندازه این هورمون بالاتر باشد نشانه یائسگی فرد است.
اندازه مقدار LH در مرحله فولیکول بین ۱.۶۸ الی ۱۵ lU/L است. در میانه ی دوره این مقدار بین ۲۱.۹ الی ۵۶.۶ lU/L است.
در ناحیه لوئتال مقدار آن بین دو عدد ۰.۶۱ الی ۱۶.۳ lU/L قرار دارد و بعد از یائسگی بین ۱۴.۲ الی ۵۲.۳ قرار lU/L می گیرد.
انجام دادن آزمایشات هورمونی در زنان
از طریق انجام دادن آزمایشات هورمونی می توان ترشحات هورمونی را مورد بررسی قرار داد و در مورد یائسه شدن زنان اطلاعاتی را به دست آورد.
یائسگی زودرس
شروع شدن یائسگی فرد در سنینی بین ۴۰ تا ۴۵ سالگی را یائسگی زودرس می گویند و چنانچه فرد در سن کمتر از ۴۰ سال یائسه شود به آن یائسگی پیشرس می گویند.
این یائسگی ها به دلایل مختلفی رخ می دهند که عبارتند از:
- داشتن سابقه خانوادگی در ابتلا به یائسگی زودرس که به دلایل ژنتیکی می باشد.
- وجود نقص های کروموزومی در فرد چون سندروم ترنر
- داشتن بیماری خود ایمنی چون بیماری روماتیسم
- خارج کردن تخمدان های فرد از طریق جراحی
- انجام دادن شیمی درمانی و یا استفاده از پرتو درمانی جهت سرطان
چنانچه سنی کمتر از ۴۰ سال دارید و حدود ۳ ماه است که قاعده نشده اید باید حتماً با مراجعه به پزشک از لحاظ یائسگی زودرس مورد بررسی قرار گیرید.
پزشکان با استفاده از آزمایش FSH و آزمایش استروژن در رابطه با وجود یائسگی زودرس بررسی های لازم را انجام می دهد.
یائسگی زودرس باعث ایجاد پوکی استخوان، افسردگی در فرد و ایجاد مشکلات قلبی میشود و علائم ناشی از آن نسبت به علائم یائسگی معمولی بسیار شدید تر است.
4 پاسخ
نتایج آزمایش یائسگی قطعی هستند؟
نتایج آزمایش یائسگی میتوانند به تشخیص کمک کنند، اما به تنهایی کافی نیستند.
پزشکان معمولاً ترکیبی از علائم بالینی و نتایج آزمایشهای خون را برای تشخیص یائسگی در نظر میگیرند.
عوامل دیگری مانند استفاده از داروها و شرایط پزشکی میتوانند نتایج را تحت تأثیر قرار دهند.
تستهای دیگری برای تشخیص یائسگی وجود دارد؟
علاوه بر اندازهگیری FSH و استروژن، پزشکان ممکن است سطح هورمون LH، آنتیمولرین و تستوسترون را نیز برای ارزیابی وضعیت هورمونی بیمار انجام دهند.