1398.10.21

کچلی(Ringworm) چیست؟

کچلی که به عنوان درماتوفیتوزیس یا عفونت درماتوفیت یا تینه­آ نیز شناخته می­شود، نوعی عفونت قارچی پوست است.

اصطلاح”Ringworm” نادرست است، زیرا نوعی قارچ -و نه کرم- باعث عفونت می­شود. ضایعه ناشی از این عفونت شبیه به کرم حلقوی است و به همین دلیل به این نام خوانده می­شود.

اصطلاح Ringwormمعمولا بطور خاص برای توصیف کچلی بدن (tinea corporis) مورد استفاده قرار می­گیرد، اگرچه گاهی اوقات می­توان از آن برای توصیف عفونت تینه­آ در سایر مناطق بدن مانند کشاله ران (Tinea cruris) نیز استفاده کرد.

عفونت Ringworm می­تواند هم انسان و هم حیوانات را تحت تأثیر قرار دهد. این عفونت در ابتدا به صورت لکه­های قرمز در نواحی آسیب دیده پوست ظاهر می­شود و بعدا ممکن است در قسمت­های دیگر بدن نیز گسترش یابد. ممکن است پوست سر، پا، ناخن، کشاله ران، ریش یا مناطق دیگر را تحت تأثیر قرار دهد.

شناخت علائم کچلی

علائم بسته به محل آلودگی شما متفاوت است. با عفونت پوستی ممکن است موارد زیر را تجربه کنید:

• لکه ­های قرمز، خارش دار یا پوسته پوسته شدن قسمت­هایی از پوست که پلاک نامیده می­شوند.
• لکه­ هایی که باعث ایجاد تاول یا پستول (بثورات جلدی) می­شوند.
• لکه­ هایی که ممکن است لبه­های بیرونی آنها قرمزتر و یا شبیه یک حلقه باشد.
• لکه­ هایی که لبه ­های مشخص و بزرگ دارند.

اگر ناخن­های شما دچار درماتوفیتوزیس شده­اند، ممکن است ضخیم­تر شده یا تغییر رنگ دهند و یا ممکن است شروع به ترک خوردن کنند که به این حالت آنيكومايكوز پوستی و يا تینه­آ اونگویوم (tinea unguium) گفته می­شود. اگر پوست سر شما آسیب دیده باشد، موهای اطراف ناحیه آسیب دیده ممکن است شکسته شده یا از بین بروند و ایجاد مناطقی طاس را نماید. به این بیماری در اصطلاح پزشکی کچلی سر یا tinea capitis می گویند.

علل ایجاد کچلی یا Ringworm

سه نوع قارچ مختلف می توانند باعث ایجاد Ringworm شوند: تریکوفیتون، میکروسپوروم و اپیدرموفیتون. اسپور این قارچ­ها برای مدت طولانی در خاک زندگی می کنند و می توانند انسان­ و حیوانات را پس از تماس مستقیم با خاک آلوده مبتلا کنند.

این عفونت همچنین می­تواند از طریق تماس با حیوان یا انسان آلوده گسترش یابد. این عفونت معمولا در بین کودکان و با به اشتراک گذاشتن وسایل شخصی فرد آلوده با فرد سالم شیوع می­یابد.

انواع مختلفی از قارچ­ها باعث ایجاد کچلی می­شوند. پزشکان بسته به محلی از بدن که تحت تأثیر کچلی قرار می­گیرد، نام­های مختلفی را برای آن­ها در نظر می­گیرند:

• کچلی سر (تینه­آ کاپیتیس) اغلب به شکل پوسته­های جدا شده از پوست سر شروع می­شود و به لکه­های خارش دار و پوسته پوسته منجر می­شود. این نوع از کچلی شایع­ترین نوع کچلی در بین کودکان است.

• کچلی بدن (تینه­آ کورپوریس) اغلب به صورت لکه­هایی به شکل حلقه­ی گرد مشخص، ظاهر می­شود.

• کچلی کشاله ران (تینه آ کروریس) که اغلب اطراف کشاله ران، قسمت­های داخلی ران­ها و باسن را متاثر می نماید. این عفونت شایع ترین نوع کچلی در مردان و پسران نوجوان است.

کچلی پای ورزشکاران (تینه­آ پدیس) نام معمول کچلی پا است و اغلب در افرادی که در فضا­های عمومی مانند کمد، دوش و استخر شنا تردد می کنند، دیده می­شود.

تشخیص کچلی

پزشک با معاینه پوست و احتمالا استفاده از چراغ سیاه برای دیدن پوست در منطقه آسیب دیده، کچلی را تشخیص می­دهد. بسته به نوع قارچ، ممکن است گاهی اوقات از نور فلورسانس استفاده شود.

در صورت مشکوک بودن به وجود عفونت قارچی، پزشک ممکن است با درخواست آزمایشات تخصصی زیرکچلی را تأیید کند:

•با استفاده از بیوپسی پوستی یا کشت قارچ: پزشک از پوستتان نمونه گرفته یا در صورت وجود تاول از ترشحات آن نمونه­گیری کرده و برای آزمایش قارچ به آزمایشگاه می فرستد.
• یکی از روش­های تشخیص قارچ استفاده از محلول هیدروکسید پتاسیم (KOH) است، در این روش قسمت کوچکی از پوست آلوده روی یک اسلاید قرار داده می­شود و چند قطره از محلول هیدروکسید پتاسیم روی آن ریخته می­شود. این محلول سلول­های طبیعی پوست را از هم جدا کرده و دیدن عناصر قارچی را در زیر میکروسکوپ آسان­تر می­کند.

درمان کچلی

پزشک ممکن است برای درمان کچلی، هم داروها و هم تغییر سبک زندگی را توصیه کند.

داروها:

پزشک بسته به شدت عفونت و کچلی ممکن است داروهای مختلفی را تجویز کند. کچلی کشاله ران، کچلی پای ورزشکاران و کچلی بدن، همه با داروهای موضعی مانند کرم­های ضد قارچ، پمادها، ژل­ها یا اسپری­ها قابل درمان هستند.

کچلی پوست سر یا ناخن­ها ممکن است نیاز به داروهای خوراکی مانند گریزوفلوین یا تربینافین داشته باشد.

داروهای آزاد (داروهایی که به شکل آزاد و بدون نسخه پزشک به فروش می­رسد) و کرم­های ضد قارچ پوست نیز ممکن است برای استفاده توصیه شود. این محصولات ممکن است حاوی کلوتریمازول، میکونازول، تربینافین یا سایر مواد مرتبط باشند.

تنظیم و اصلاح سبک زندگی

علاوه بر داروهای تجویز شده و داروهای بدون نسخه (OTC)، پزشک ممکن است توصیه کند که با روش­های زیر از بیمار در منزل مراقبت کنید.

شستشوی ملحفه و لباس به شکل روزانه در طول دوره عفونت جهت ضد عفونی کردن محیط اطراف شما.
خشک کردن کامل مناطق عفونی بعد از حمام کردن.
پوشیدن لباس­های گشاد در مناطق آسیب دیده.
· درمان تمام مناطق آلوده (عدم درمان کچلی پا می­تواند باعث کچلی کشاله ران شود).

درمان­های خانگی کچلی

قبل از اینکه محققان درمان­های ضد قارچی را اختراع کنند، مردم سال­ها از داروهای خانگی برای کچلی استفاده می­کردند. استفاده از این روش­های درمانی عمدتا تجربی است و هیچ داده علمی مبنی بر تایید آن­ها وجود ندارد.

این روش­های درمانی شامل موارد زیر است:

سرکه سیب

برخی افراد روزانه سه بار گاز آغشته به سرکه سیب را در مناطق آسیب دیده پوست برای معالجه کچلی می مالند.

روغن نارگیل

روغن نارگیل فقط برای پخت و پز نیست – بعضی از مردم برای کاهش بروز عفونت­های کچلی پوست خود از آن استفاده می­کنند. اگر می­خواهید این روش درمانی را امتحان کنید، روغن نارگیل را یک تا سه بار در روز بر روی موضع بمالید.

زردچوبه

می­توانید زردچوبه را با آب مخلوط کنید تا خمیر ضد قارچ درست شود. خمیر را مستقیما روی پوست خود بمالید و بگذارید خشک شود.

 

 

احتیاط در مورد داروها و درمان­های خانگی

از داروهای خانگی نباید به جای درمان­های ضد قارچ شناخته شده استفاده شود. بلکه می­توان با مشورت پزشک معالج در کنار درمان­های ثابت شده از آن­ا استفاده کرد.

مراحل کچلی

اگر قارچ شما را آلوده کرده باشد، کچلی را فورا مشاهده نخواهید کرد. بلکه شروع علائم ممکن است تا 2 هفته طول بکشد. برخی از مراحلی که ممکن است مشاهده کنید شامل موارد زیر است:

• مرحله اولیه: در این مرحله، ممکن است متوجه یک لکه پوستی تحریک شده صورتی یا قرمز شوید. گاهی اوقات، بسیار خشک و پوسته پوسته به نظر می­رسد – لزوما مانند کچلی نیست.
• مرحله ثانویه: در طی این مرحله، متوجه خواهید شد که ضایعه شروع به بزرگ شدن می­کند. مرکز بثورات ممکن است شبیه پوست سالم با یک منطقه پوسته پوسته اطراف باشد.
از آنجا که کچلی بسیار مسری است، با اولین علائمی که مشاهده می­کنید شروع به درمان کنید. چون اگر این کار را نکنید، ممکن است گسترش یافته و رشد کند.

 

آیا کچلی واگیردار است؟

هر کسی می­تواند به کچلی مبتلا شود. با این حال، این عفونت در بین کودکان و افرادی که صاحب گربه یا سگ هستند بسیار متداول است. هم گربه و هم سگ می­توانند به کچلی مبتلا شده و سپس آن را به کسانی که آن­ها را لمس می­کنند منتقل کنند.

علائمی که باید از آن­ها در حیوانات خانگی آگاهی داشته باشید شامل موارد زیر است:

• تکه ­های از پوست بدون مو که به صورت دایره­ای ظاهر می­شوند.
• تکه ­های سخت، پوسته پوسته و فلس مانند.
• تکه ­­هایی که ممکن است کاملا بدون مو نباشند اما موهای شکننده یا شکسته داشته باشند.
• نواحی مات یا سفید اطراف پنجه­ ها.
اگر فکر می­کنید حیوان خانگی­تان کچلی دارد، آن را نزد دامپزشک برده تا مورد بررسی قرار گیرد.

اگر در تماس با قارچ­ها باشید، یا در اثر تماس زیاد با آب پوستتان مدت زمان طولانی مرطوب بماند و یا پوستتان دچار خراش یا ساییدگی جزئی باشد، احتمال ابتلا به عفونت ها قارچی پوست بیشتر می­شود. استفاده از دوش یا استخر عمومی نیز ممکن است شما را در معرض قارچ­های عفونی قرار دهد.

اگر عموما با پای برهنه راه می روید، ممکن است دچار کچلی پا (تینه­آ پدیس) شوید خطر ابتلا به عفونت در افرادی که اغلب از وسایل شخصی مشترک مانند مسواک یا لباس­های شسته نشده مشترک استفاده می کنند نیز بیشتر می شود.

مقایسه کچلی با اگزما

کچلی می­تواند از نظر شرایط مشابه بیماری اگزمای نمولار (نقاط سکه­ای شکل روی پوست سر) باشد. پزشکان همچنین اگزمای نمولار را اگزمای دیسکوئید یا درماتیت نمولار می نامند.

شباهتی که بین این دو بیماری وجود دارد این است که هر دو باعث ایجاد ضایعات گرد یا به شکل سکه­ روی پوست می­شوند. ضایعات اغلب پوسته پوسته بوده و خارش ایجاد می­کنند.

فرد مبتلا به کچلی معمولا نسبت به فردی که اگزمای نمولار دارد، دارای لکه­های حلقوی کمتری است. همچنین، اگزمای نمولار بر خلاف کچلی بصورت معمول در مرکز ضایعه پاکسازی نمی­شود.

کچلی همچنین ممکن است با پستول­هایی همراه باشد، در حالی که اگزمای نمولار اینچنین نیست.

گاهی اوقات کچلی و اگزمای نمولار به قدری یکسان به نظر می­رسند که تنها راه برای توضیح تفاوت آن­ها مراجعه به پزشک است. پزشک می­تواند نمونه گیری نموده و برای تایید تشخیص آن را به آزمایشگاه معتبر بفرستد.

پزشکان اگزمای نمولار را با روش­هایی متفاوت از کچلی درمان می­کنند. آن­ها برای این منظور از استروئیدهای موضعی استفاده می­کنند، که در صورت استفاده از آن برای عفونت­های کچلی، پماد روی زخم را پوشانده و باعث بدتر شدن عفونت می­شود. در مقابل، پمادهای ضد قارچ نیز به درمان اگزمای نمولار کمک نمی­کنند.

روغن­ های ضروری برای کچلی

این روغن­ها عصاره­های بسیار غلیظی از گل­ها، علف­ها، بوته­ها و سایرگیاهان هستند. اغلب افراد قبل از استفاده این روغن­ها را با روغن­هایی مانند روغن زیتون یا روغن نارگیل رقیق کرده و بر روی پوست خود استعمال می­کنند.

هیچ اطلاعات علمی مبنی بر تایید اثر این روغن­ها در درمان عفونت­های ضد قارچی مانندکچلی وجود ندارد، و جزو درمان­های تجربی و خانگی محسوب می­شود و به همین دلیل نباید آن­ها را جایگزین روش­های علمی پزشکی کرد و بایستی قبل از استفاده از آن­ها با پزشک مشورت کرد.

برخی از روغن­هایی که برای درمان کچلی استفاده می­شوند عبارتند از:

 

روغن آرگان

روغن آرگان قوی است و به طور بالقوه می­تواند به عنوان یک ضد قارچ عمل کند. شما می توانید روغنآرگان را به صورت عصاره خریداری کنید، اما نباید آن را به طور مستقیم و غلیظ روی پوست خود بمالید. برای رقیق کردن آن ابتدا باید آن را با روغن نارگیل یا روغن زیتون مخلوط کنید.

 

 

روغن لیموترش

روغن لیمو ترش نیز یک روغن ضروری است که ممکن است علیه کچلی عمل کند. قبل از استفاده در منطقه آسیب دیده، باید آن را با روغن­هایی مانند روغن زیتون یا روغن نارگیل مخلوط کنید.

روغن درخت چای

روغن درخت چای روغن دیگری است که به نظر می رسد خاصیت ضد قارچی دارد. برای کچلی می توانید حداقل سه بار در روز آن را در ناحیه آسیب دیده­ی پوست بمالید. اگر متوجه شدید روغن درخت چای بسیار تحریک کننده است، آن را با روغن نارگیل مخلوط کنید تا رقیق شود.

اینها فقط نمونه­هایی از روغن­هایی است که برای رفع علائم کچلی استفاده می­شود.

مقایسه ­ی کچلی و پسوریازیس

پسوریازیس یکی دیگر از بیماری­های پوستی است که بعضی اوقات می­تواند شبیه کچلی باشد. پلاک پسوریازیس نوعی اختلال در اثر نقص سیستم ایمنی است. در این بیماری بر روی پوست پلاک­های التهابی به رنگ صورتی با فلس­های سفید ایجاد می شود. پلاک­های کوچک جدا شده گاهی اوقات می­توانند شبیه کچلی باشند.

هم کچلی و هم پسوریازیس می­توانند باعث لکه­های قرمز، خارش و پوسته پوسته شدن پوست شوند. با این حال، کچلی بدن (tinea corporis) معمولا دارای ظاهری دایره‌ای شکل با پاکسازی در مرکز ضایعه است. همچنین معمولا به شکل یک نقطه مجزا (یا محدود به چند ضایعه) خواهد بود.

ضایعات پوستی پلاک پسوریازیس معمولا بزرگتر است، نواحی بیشتری از پوست را درگیر می­کند و در مکان­های مشخص (کمر، آرنج و زانو) اتفاق می­افتد و معمولا در وسط ضایعات آن پاکسازی انجام نمی­شود.

این دو تفاوت اساسی دیگری نیز دارند. عامل ایجاد کچلی قارچ است، در حالی که ضعف سیستم ایمنی بدن باعث ایجاد پسوریازیس می­شود.

کچلی درمان نشده

در صورت عدم درمان، کچلی می­تواند به مناطق دیگر بدن گسترش یابد. فرد همچنین می­تواند عفونت را به شخص دیگری انتقال دهد. سایر زمینه­های بالقوه عارضه شامل موارد زیر است:

• ریزش مو و زخم شدن
• تغییر شکل ناخن

عوارض تینه­آ کپیتیس (کچلی پوست سر) به خصوص نگران کننده است زیرا باعث ریزش موی دائمی در فرد می­شود. با در نظر گرفتن این عوارض احتمالی، بهتر است در سریع­ترین زمان ممکن کچلی را درمان کنید.

جلوگیری از کچلی

انجام رفتارهای سالم و بهداشتی می­تواند از بروز کچلی جلوگیری کند. عفونت­ ممکن است ناشی از تماس با حیوانات آلوده و عدم رعایت بهداشت باشد. در اینجا چندین نکته برای جلوگیری از کچلی ذکر شده است:

• دستان خود را پس از تعامل با حیوان بشویید.
• محل زندگی حیوانات اهلی را ضد عفونی و تمیز کنید.
• در صورت داشتن سیستم ایمنی ضعیف از تماس با افراد یا حیوانات مبتلا به کچلی خودداری کنید.
• در صورت دوش گرفتن یا پیاده روی در مناطق شلوغ و عمومی، کفش بپوشید.
• از به اشتراک گذاشتن وسایل شخصی مانند لباس یا مسواک با افرادی که احتمالاً دچار کچلی هستند خودداری کنید.
• پوست خود را تمیز و خشک نگه دارید.

کچلی در دوران بارداری

اگر در دوران بارداری دچار کچلی شدید، داروهایی وجود دارد که می­توانید از آن­ها برای از بین بردن قارچ­های ایجاد کننده کچلی استفاده کنید که به نظر نمی رسد مشکلی برای کودک ایجاد کند. نمونه­هایی از این داروها ( که به صورت موضعی استفاده می شوند) شامل موارد زیر است:

• سیکلوپیروکس (لوپروکس)
• کلوتریمازول (لوتریمین)
• نفتیفین (نفتین)
• اکسیکونازول (اوکسیستات)
• تربینافین

با این حال، بهتر است همیشه قبل از استفاده از هرگونه دارو در حین بارداری با پزشک خود صحبت کنید. به دلیل پیامدهای اخلاقی این مطالعات، اکثر داروها نمی­توانند در زنان باردار به درستی مطالعه شوند. بنابراین تقریبا غیرممکن است که با اطمینان کامل بگوئیم که مصرف یک داروی موضعی یا خوراکی در خانم های باردار بی خطر خواهد بود. همچنین، در صورت شیردهی باید قبل از استفاده از هرگونه دارو با پزشک خود صحبت کنید. پزشکان توصیه نمی­کنند برخی از داروها را مصرف کنید، زیرا مصرف آنها باعث ایجاد عوارض جانبی ناخواسته می­شود. مثال­ها عبارتند از:

کتوکونازول خوراکی
میکونازول خوراکی
پزشکان معمولا مصرف داروهای خوراکی را برای درمان عفونت­های قارچی در دوران بارداری توصیه نمی­کنند.

صرف نظر از داروهای مورد نظر، اگر باردار هستید و کچلی دارید، بهتر است قبل از استفاده از هر نوع دارو یا داروی خانگی از پزشک خود سؤال کنید.

 

انتقال کچلی از سگ

تماس با سگ آلوده می تواند باعث کچلی گردد. سگ­ها می­توانند اسپورهای قارچی را از محیط خارج کنند و هر کس موهای سگ را لمس کند، اسپورها به او منتقل ­شود. مثلا ملحفه، فرش، تن پوش، برس سگ ، کاسه­های غذا حیوان می توانند باعث انتقال آلودگی شوند.

به طور مرتب علائم سگ خود را کنترل کنید، چون سگ ها با احتمال بالا می توانند دچار کچلی ­شوند. در این صورت خز آن­ها به شکل دایره­ای از بین می­رود. در صورت مشاهده این حالت، با دامپزشک خود تماس بگیرید.

شما همچنین باید مرتبا دست خود را پس از تماس با سگ بشوئید تا خطر عفونت تا حد ممکن کاهش یابد.

 

انتقال کچلی از گربه

طبق گفته­ی کنل کلاب آمریکایی، گربه­ها نسبت به سگ­ها بیشتر مستعد ابتلا به کچلی هستند. آن­ها می­توانند بیماری را به صاحبان خود نیز منتقل کنند. اگر متوجه کچلی در گربه­ها شدید، با دامپزشک تماس بگیرید. پزشک می­تواند درمان ضد قارچی را تجویز کند. شما همیشه باید دست­های خود را بعد از تماس با گربه خود بشوئید و سعی کنید تمام وسایل گربه که در تماس با آن­ها هستید مانند برس و کاسه­های آب را تمیز کنید.

اگر به واسطه­ی گربه خود دچار کچلی شدید، می­توانید همانند یک عفونت قارچی با ان برخورد کرده و آن را با ضد قارچ های موضعی درمان کنید.

 

پیش آگهی بیماری

داروهای پوستی ممکن است طی 2 تا 4 هفته کچلی را از روی تنه و اندام شما پاک کنند. اگر به درماتوفیتوز شدید دچار شدید که به داروهای بدون نسخه یا درمان­های خانگی پاسخ نمی­دهد، یا به عفونت پوست سر یا فولیکول­های مو شک دارید، پزشک شما ممکن است قرص­های ضد قارچ را برای پاکسازی عفونت تجویز کند. بیشتر افراد به درمان پاسخ مثبت می دهند.

مترجم: صغری بیرگانی فرهانی،کارشناس ارشد باکتری شناسی

ویراستار: دکتر فاطمه مریم شیخ الاسلامی، دکترای انگل شناسی