شیوع کرونا ویروس جدید که با نام SARS-CoV-2 (سندرم شدید حاد تنفسی-کرونا ویروس 2) شناخته شده، برای اولین بار در شهر ووهان و استان هوبئی چین در تاریخ 8 دسامبر 2019 گزارش شد. ویروس COVID-19 به شکل سریع و همه گیر در طی 30 روز از یک شهر در کل کشور چین و سپس در کل دنیا گسترش یافت به طوری که از تاریخ 31 مارس، از تعداد808500 مورد ابتلا در سطح جهان، تعداد 39706 نفر از بیماران فوت کردند و 174455 مورد بهبود یافتند (وو و مک گاگان، 2020 ؛ WHO ، 2020).

گزارش های منتشر شده از بیماران بستری در چین حاکی از آن است که توزیع سنی بیشتر بیماران بین رده سنی 30 تا 79 سال (87 درصد) بوده و در بقیه رده های سنی به ترتیب،1 درصد در 9 ساله ها یا سنین کمتر،1 درصد در سنین 10 – 19 سال و 3 درصد در سنین 80 سالگی و یا سنی بالاتر می باشد.

ميزان مرگ و مير در بيمارانی که مبتلا به بيماري های پیش زمینه ای مانند بيماري هاي قلبي-عروقي بودند(5/10 درصد)، بيماري ديابت (7/7 درصد)، بيماري هاي مزمن تنفسي (6/6 درصد)، فشار خون بالا (6 درصد) و سرطان (5/5 درصد)، بیشتر است. مردانی که به عفونتهای ریوی ناشی از استعمال دخانیات مبتلا هستند نسبت به سایرین بیشتر در معرض ابتلا به بیماری هستند.

به طور کلی علائم COVID-19 شامل: تب در 83 تا 98 درصد بیماران، سرفه خشک در 76 تا 82 درصد بیماران و کوفتگی یا درد عضلات در 11 تا 44 درصد بیماران می باشد. سایرعلائم گزارش شده عبارتند از گلودرد، سردرد ، اسهال و درد شکمی (وو و مک گاگان ، 2020 ؛ ریو و مالانی ، 2020).

فقدان داروهای ضد ویروسی و واکسنهای اختصاصی برای درمان COVID-19،علی رغم سیستم پیشرفته مراقبت های بهداشتی، دولت چین را درگیرکرده است. تمهیداتی که دولت چین در برابر کرونا در نظر گرفته به روش­های بهداشت عمومی وابسته است كه شامل انزوا، قرنطینه، فاصله گذاری اجتماعی و محدود کردن مردم برای حضور در اجتماع است.

در روز سه شنبه، 31 مارس 2020 ، سازمان غذا و داروی آمریكا تصویب كرد كه از داروی هیدروکسی كلروكین و كلروكین برای درمان COVID-19 استفاده شود.

این تأییدیه بر اساس شواهدی بود که نشان می داد، داروهای ضد مالاریا تاثیر اندکی در درمان بیماری COVID-19 نشان داده اند.

گزارشات منتشر شده حاوی اطلاعات زیادی در مورد تاثیرات جانبی داروهای مورد تأیید است. عوارض جانبی رایج هیدروکسی کلروکین ممکن است شامل تهوع، استفراغ، درد معده، کاهش اشتها، کاهش وزن، ریزش مو، سردرد، سرگیجه و بثورات پوستی یا خارش پوستی باشد. شواهد نشان می­دهد که داروی رمدیسیویر(Remdesivir) نیزممکن است در این زمینه مفید باشد. لوپیناویر(Lopinavi) بر اساس اثربخشی آن در مدل­های حیوانی MER-CoV مورد آزمایش قرار گرفته است. در حال حاضر آویلاویر(Avilavir) که یک داروی ضد ویروسی برای درمان آنفولانزا است، به عنوان درمانی برای COVID-19 در چین مورد بررسی قرار گرفته است. روی هم رفته، بیش از 100 نمونه بالینی مورد آزمایش قرار گرفته است تا اثر ترکیبات جدید و ترکیبات موجود را در برابر SARS-CoV-2 بررسی کند (ریو و مالانی ، 2020 ؛ USFDA ، 2020).

بسیاری از کشورهای کم درآمد در آفریقا آمادگی لازم برای مقابله با شیوع COVID-19 را ندارند و همین مسئله موجب آسیب پذیری این کشورها در برابر این بیماری می شود. سطح ضعیف آمادگی را می توان ناشی از شورش های داخلی، بهداشت و تغذیه ضعیف، شیوع بالای ویروس HIV و سل، میزان ناکافی واکسیناسیون علیه آنفلوانزا، کیفیت پایین مراقبت های بهداشتی و محدودیت منابع دانست. علاوه بر این، 30 درصد داروهای مورد استفاده در کشورهای در حال توسعه غیر استاندارد هستند (Lancet Editor، 2020). شیوع جهانی COVID-19 چالش­های مختلفی را برای کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه ایجاد می کند. اکثر کشورهای در حال توسعه دارای سیستم بهداشتی ضعیف و ظرفیت ناکافی پاسخ دهی در همه گیری­ها هستند. کشور نیجریه از 31 مارس 2020، 139مورد مثبت COVID-19 گزارش کرده که دو مورد از آنها مرده اند و نه مورد نیز بهبود یافته اند. دولت نیجریه به دلیل چالش­های خاصی که با آن درگیر است، ممکن است با شیوع گسترده COVID-19 روبرو شود. از مهم­ترین چالش­هایی که این کشور با آن­ها روبروست می­توان به جمعیت زیاد و توزیع ناکافی مراکز بهداشتی اشاره کرد. این کشور همچنین از ظرفیت زیرساختی کافی مانند پزشکان، پرسنل بخش درمان، دارو، تجهیزات پزشکی مناسب و فضای کافی برای مهار شیوع COVID-19 برخوردار نیست. با توجه به میزان بیماری و مرگ و میر بر اثر عفونت و تأثیرات آن بر وضعیت اقتصادی-اجتماعی شهروندان، بار بیماری برای دولت بسیار سنگین است. برای مبارزه با عفونت COVID-19 ترکیبی از تلاش و ابتکار عمل دولت و شهروندان لازم است. وقتی که کشورهای پیشرفته مانند ایالات متحده آمریکا و اروپا هم دارای تجهیزات و فضای کافی برای مبارزه با ویروس نیستند، طبیعتا دولت و مردم نیجریه باید به طبیعت روی بیاورند و مزایای گیاهان دارویی را به عنوان تقویت کننده سیستم ایمنی و ضد عفونی کننده با هدف کاهش شیوع عفونت COVID-19 بررسی کنند. در نیجریه، استفاده از گیاهان دارویی برای درمان و مدیریت عفونت­ها و بیماری­ها بخشی از سنت و رسومات آنها است. وابستگی به گیاهان دارویی با وجود تنوع گیاهان دارویی در پوشش گیاهی جنگل­های بارانی و جلگه ایی قابل توجیه می باشد. اثر احتمالی داروهای گیاهی به رژیم هایی با عوارض جانبی کم یا نسبتاً مقرون به صرفه نسبت داده شده است. در طب سنتی، پیشگیری از بیماری­های عفونی با استفاده از سم زدایی­های گیاهی، داروهای تقویت کننده سیستم ایمنی، آنتی اکسیدان­های طبیعی، مواد شیمیایی گیاهی و ادویه جات انجام می شود. با توجه به این واقعیت که COVID-19 یک عفونت ویروسی است، استفاده از گیاهان دارویی ضد ویروسی ممکن است در پیشگیری و مدیریت آن مفید باشد. با توجه به علائم عفونت COVID-19 که شامل تب، سرفه، بدن درد، آنفلوانزا، سرماخوردگی و تنگی نفس می­باشد، گیاهانی با اثرات ضد مالاریایی، گیاهان موثر در درمان سرفه و درد و گیاهان دارویی که در درمان عفونت­های دستگاه تنفس اثر درمانی قابل قبول دارند، می­توانند در پیشگیری و درمان عفونت COVID-19نیز موثر باشند. علاوه بر این، انتخاب گیاهان دارویی برای پیشگیری و مدیریت عفونت COVID-19 نقش مهمی خواهد داشت (Gbadamosi، 2019). علاوه بر این، یافته­ها و اطلاعات موجود در رابطه با خواص و اثرات درمانی گیاهان ممکن است نقش مهمی در انتخاب گیاهان دارویی برای پیشگیری و مدیریت عفونت COVID-19 داشته باشد (Gbadamosi، 2019).

سم زداهای گیاهی: دو ماده گیاهی که سم زداهای گرانبها و با ارزشی هستند شامل یاس بنفش هندی (Neem) و زردچوبه هستند. یاس بنفش هندی گیاهی است که بیشتر به دلیل توانایی پاکسازی پوست، کبد و کنترل قند خون شناخته می­شود. این ماده به راحتی در نیجریه در دسترس است و دارای خواص درمانی گسترده­ای است. خون را تصفیه و گردش خون را تقویت می­کند. زردچوبه پادشاه تمام ادویه­ها با خواص آنتی اکسیدانی قوی است. این دارو در درمان آرتروز، روماتیسم، سرطان، چاقی، عفونت و … موثر است. این ماده حاوی کورکومینوئیدها است و رادیکال های آزاد را از بین می­برد است. مصرف روزانه زردچوبه می تواند از بسیاری از بیماری های تحلیل برنده جلوگیری کند. زردچوبه را می­توان در ترکیب با فلفل گینه برای مصارف زیستی به کار برد (Gbadamosi، 2019).

تقویت کننده­های ایمنی گیاهی: برگ گیاه گواوا، پوست و برگ انبه، برگ علف لیمو، ریزوم زنجبیل، سیر و چوب دارچین، از جمله گیاهان تقویت کننده سیستم ایمنی هستند که می توانند به صورت پودر شده یا به عنوان جوشانده مصرف شوند. به طور کلی، ادویه جات غیر از فلفل سرشار از آنتی اکسیدان و خواص ضد میکروبی بوه و همچنین دارای خواص ضد سرطانی هستند. تحقیقات تأیید کرده است که خوردن مقدار کمی زنجبیل به مدت 11 روز یا بیشتر می­تواند درد و التهاب عضلات را کاهش داده و نیز به هضم غذا کمک کند. به طور کلی ادویه­جات علاوه بر طعم و مزه­ای که به مواد غذایی می­دهند دارای خواص درمانی نیز هستند. سایر ادویه جات مفید عبارتند از پیاز، فلفل سیاه، فلفل هندی، گل میخک و پیاز سبز.

آنتی اکسیدان های طبیعی: میوه­ها و سبزیجات خاصیت آنتی اکسیدانی دارند و علاوه بر ویتامین­های A و C، حاوی یک پلی فنول (کوئرستین) هستند که فعالیت اهدایی یون H+ قوی دارند. اسیدهای فنلیک با به دام انداختن رادیکال­های آزاد به عنوان آنتی اکسیدان عمل می­کنند و برخی از ترکیبات گیاهی مانند برگ تلخ، جوت برگ پنیرکی، اسفناج، کاهوی آفریقایی و کدو تنبل، آنتی اکسیدان­های بهتری نسبت به هیدروکسیل آنیزول بوتیله (BHA) هستند. در نتیجه، آنتی اکسیدان­های طبیعی ممکن است در درمان و پیشگیری از عفونت­ها و بیماری­های مزمن مفید باشند. پیام این است که بگذارید غذای شما، داروی شما و دارویتان نیز غذای شما باشد (Gbadamosi and Afolayan، 2016).

مواد شیمیایی گیاهی: برگ ذرت دو رنگ و پوست درخت کاکائو به عنوان هماتینیک برای درمان کم­خونی، اختلال قاعدگی و سایرعفونت­ها و بیماری­های مرتبط با خون استفاده می­شود (Gbadamosi et al، 2012).

گیاهان ضد ویروس: مردم بومی نیجریه توانایی مدیریت عفونت­های ویروسی را دارند. فلوس یا خیار شنبر، فیلانتوس نینوری، کدو قلیانی، هندوانه ابوجهل یا سیب تلخ و میخک برای مدیریت و درمان بیماری­های ویروسی استفاده می­شود. اگرچه اطلاعات کمی در مورد اعتبارسنجی علمی فعالیت ضد ویروسی گیاهان دارویی وجود دارد، اما اطلاعات مربوط به فعالیت ضد ویروسی برخی از موارد ذکر شده در منابع موجود است. گیاهان دارویی را می­توان به صورت پودر، عصاره و یا به شکل تزریقی برای اهداف درمانی تهیه کرد (Gbadamosi، 2015).

گیاهان ضد درد و ضد مالاریا: پوست درخت گنه گنه و ریشه و برگ موریندا لوسیدا به عنوان مسکن برای مالاریا، آرتروز و روماتیسم استفاده می شود. گنه گنه حاوی کینین (هیدروکسی کلروکین و کلروکین) و آلکالوئیدهای دیگر است که برای درمان تب مالاریا موثر می­باشد. این دارو معمولاً به عنوان جوشانده یا تنتور برای تجویز خوراکی تهیه می شود.

داروهای گیاهی ضد سرفه: از گارسینیا کولا و بریوفیلوم پیناتوم یا گل ناز زنگوله­ای به طور سنتی برای درمان سرفه استفاده می شود.