روتاویروس چیست؟

روتاویروس یک ویروس بسیار مسری است که باعث اسهال می شود.

قبل از تولید واکسن، اکثر کودکان حداقل یک بار در سن 5 سالگی به ویروس آلوده شده بودند.

اگرچه عفونت های روتاویروس ناخوشایند هستند، اما معمولاً می توانید این عفونت را در خانه با مایعات اضافی برای جلوگیری از کم آبی درمان کنید.

گاهی اوقات، کم آبی شدید نیاز به دریافت مایعات از طریق ورید (داخل وریدی) در بیمارستان دارد.

رعایت بهداشت، مانند شستن مرتب دست ها، مهم است. اما واکسیناسیون بهترین راه برای جلوگیری از عفونت روتاویروس است.

علائم روتاویروس

عفونت روتاویروس معمولاً در عرض دو روز پس از قرار گرفتن در معرض ویروس شروع می شود. علائم اولیه تب و استفراغ و به دنبال آن سه تا هفت روز اسهال آبکی است. عفونت می تواند باعث درد شکم نیز شود.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد

اگر کودک شما:

• بیش از 24 ساعت اسهال دارد
• استفراغ مکرر
• دارای مدفوع سیاه یا قیری رنگ یا مدفوع حاوی خون یا چرک است
• دارای دمای 102 فارنهایت (38.9 درجه سانتیگراد) یا بالاتر
• به نظر می رسد خسته، تحریک پذیر یا دردناک است
• دارای علائم یا نشانه های کم آبی بدن، از جمله خشکی دهان، گریه بدون اشک، ادرار کم یا بدون ادرار، خواب آلودگی غیر معمول، یا عدم پاسخگویی

در موارد زیر با پزشک خود تماس بگیرید:

• نمی توان مایعات را به مدت 24 ساعت پایین نگه داشت
• بیش از دو روز اسهال داشته باشید
• خون در استفراغ یا حرکات روده وجود دارد
• دمای بالاتر از 103 فارنهایت (39.4 درجه سانتیگراد) داشته باشید
• علائم کم آبی بدن، از جمله تشنگی بیش از حد، خشکی دهان، ادرار کم یا بدون ادرار، ضعف شدید، سرگیجه هنگام ایستادن، یا سبکی سر

علل

روتاویروس دو روز قبل از ظاهر شدن علائم و تا 10 روز پس از کاهش علائم در مدفوع فرد آلوده وجود دارد. ویروس به راحتی از طریق تماس دست به دهان در طول این مدت پخش می شود – حتی اگر فرد مبتلا علائمی نداشته باشد.

اگر روتاویروس دارید و بعد از استفاده از توالت دست های خود را نمی شویید – یا فرزندتان روتاویروس دارد و پس از تعویض پوشک کودک یا کمک به کودکتان در استفاده از توالت دست های خود را نمی شویید – ویروس می تواند به هر چیزی که شما می توانید سرایت کند. لمس، از جمله غذا، اسباب بازی و ظروف. اگر شخص دیگری دست های شسته نشده یا یک شی آلوده شما را لمس کند و سپس دهان او را لمس کند، ممکن است عفونت ایجاد شود. ویروس می‌تواند روی سطوحی که هفته‌ها یا ماه‌ها ضدعفونی نشده‌اند، عفونی باقی بماند.

تشخیص بیماری روتاویروس

آزمایش‌های PCR تشخیص نوکلئیک اسید (برای روتاویروس به تنهایی یا در پانل‌های چند بیماری‌زا) یا آزمایش‌های ایمنی در منزل با تشخیص آنتی‌ژن بر روی نمونه‌های مدفوع برای شناسایی سریع RNA یا آنتی‌ژن‌های روتاویروس و ایجاد تشخیص انجام دهید. شما می‌توانید سویه‌ها را با تعیین توالی اسید نوکلئیک مشخص کنید، اما چنین آزمایش‌هایی معمولاً فقط توسط آزمایشگاه‌هایی انجام می‌شوند که درگیر آزمایش‌های نظارتی یا تحقیقاتی هستند.

برای افرادی که سیستم ایمنی سالمی دارند، بیماری rotavirus به خودی خود محدود می شود و تنها چند روز طول می کشد. درمان غیراختصاصی است و عمدتاً شامل درمان آبرسانی خوراکی برای جلوگیری از کم آبی بدن است.

درمان عفونت

درمان بیماری روتاویروس بیشتر بر پایه حفظ آب و الکترولیت بدن و کنترل علائم بیماری است. درمان عفونت روتاویروس معمولاً شامل مدیریت علائم، مانند اطمینان از هیدراتاسیون و تغذیه کافی است، اگرچه در موارد شدید ممکن است نیاز به بستری شدن در بیمارستان باشد. درمان آنتی بیوتیکی در برابر عفونت‌های ویروسی مانند روتاویروس موثر نیست.

در صورتی که بیمار به مقدار کافی آب ننوشد و الکترولیت‌های جسمی خود را از دست بدهد، ممکن است به شدت ضعیف شود و در موارد نادر ممکن است منجر به مرگ شود. بنابراین، شربت‌های الکترولیتی که در داروخانه‌ها در دسترس هستند، می‌توانند بهبود سریع‌تر را برای بیمار فراهم کنند.

همچنین، در برخی موارد، پزشک ممکن است داروی ضداسهال و ضد استفراغی به بیمار بدهد تا به کنترل علائم بیماری کمک کند. در صورتی که بیمار به سطح قابل توجهی از آب و الکترولیت نیاز داشته باشد، ممکن است نیاز به بستری شدن در بیمارستان جهت تزریق محلول الکترولیتی داشته باشد.

برای کاهش شیوع روتاویروس

دست های خود را به طور کامل و اغلب بشویید. به خصوص پس از استفاده از توالت، پوشک کودک خود را عوض کنید یا به کودک خود در استفاده از توالت کمک کنید. اما حتی شستن دقیق دست ها هیچ تضمینی ارائه نمی دهد. و ضدعفونی‌کننده‌های دست مبتنی بر الکل معمولاً تأثیر کمی بر روتاویروس دارند.

سازمان جهانی بهداشت توصیه می کند که همه کشورها به نوزادان واکسن روتاویروس بدهند. دو واکسن موجود است:

RotaTeq : این واکسن به صورت خوراکی در سه دوز، اغلب در 2، 4 و 6 ماهگی تزریق می شود. این واکسن برای استفاده در کودکان بزرگتر یا بزرگسالان تایید نشده است.

روتاریکس : این واکسن مایعی است که در دو نوبت به نوزادان 2 ماهه و 4 ماهگی تزریق می شود.

این واکسن‌ها بی‌خطر و مؤثر در نظر گرفته می‌شوند و مطالعات نشان می‌دهد که سالانه هزاران کودک را از ابتلا به روتاویروس پیشگیری می‌کند. با این حال، به ندرت، آنها می توانند باعث شوند که بخشی از روده به سمت خود جمع شود (انواژیناسیون)، که منجر به انسداد روده احتمالاً تهدید کننده زندگی می شود.

کودکانی که انواژیناسیون داشته اند، پس از دریافت واکسن روتاویروس، احتمال بیشتری دارد که دوباره دچار آن شوند. سازمان غذا و داروی ایالات متحده توصیه می کند که این واکسن به کودکانی که سابقه انواژیناسیون دارند داده نشود.

برای کودکانی که سابقه انواژیناسیون ندارند، پس از تزریق واکسن روتاویروس، خطر بسیار کمی وجود دارد. با این حال، مزایای واکسن بسیار بیشتر از خطرات آن است.

اگر کودک شما پس از تزریق واکسن روتاویروس دچار معده درد، استفراغ، اسهال، خون در مدفوع یا تغییر در حرکات روده شد، فوراً با پزشک خود تماس بگیرید.

ممکن است بیش از یک بار به روتاویروس مبتلا شوید، حتی اگر واکسینه شده باشید. با این حال، عفونت های مکرر معمولاً شدت کمتری دارند.

اثربخشی واکسن روتاریکس

واکسن روتاریکس قادر به کاهش حداقل ۹۰ درصدی ابتلا به بیماری در کودکانی است که در دو مرحله واکسینه شده‌اند. همچنین، اثربخشی این واکسن در جلوگیری از بیماری و اثرات جانبی آن نیز در طی سالیان گذشته مورد تحقیق و بررسی قرار گرفته است. بر اساس تحقیقات انجام شده، این واکسن در بیشتر موارد می‌تواند به صورت کامل از ویروس جلوگیری کند.

عوارض جانبی واکسن

این واکسن نیز مانند سایر واکسن‌ها، ممکن است باعث بروز عوارض جانبی شود. با این حال، بیشتر عوارض جانبی این واکسن کوچک و خفیف هستند و در بیشتر موارد به طور کلی نیاز به درمان ندارند.

عوارض جانبی رایج این واکسن عبارتند از:

• تب خفیف
• استفراغ
• اسهال
• درد در قسمتی از جسم که واکسن تزریق می‌شود

برای جلوگیری از عوارض جانبی واکسن روتاریکس در کودکان، بهتر است پس از تزریق واکسن، نظم خواب و استراحت کافی برای کودک فراهم شود و همچنین مراقبت از تغذیه سالم کودک اهمیت دارد. همچنین در صورتی که کودک پس از تزریق واکسن به تب بالا، استفراغ شدید و یا اسهال شدید دچار شود، بهتر است در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید.

کلام آخر

استفاده از واکسن روتاریکس به عنوان یکی از روش‌های پیش‌گیری از بیماری روتاویروس، در کاهش شیوع این بیماری و بهبود سلامت کودکان نقش مؤثری دارد. با توجه به اهمیت حصول از هدف واکسیناسیون کودکان در حفظ سلامتی و پیش‌گیری از بیماری‌های واگیر، توصیه می‌شود که فرزندان شما را در زمان مقرر واکسینه کنید. بهتر است قبل از تزریق واکسن، با پزشک خود در مورد مزایا و عوارض آن صحبت کنید. به‌طور کلی، پیش‌گیری بهتر از درمان است، لذا استفاده از واکسن برای پیش‌گیری از بیماری روتاویروس، بهترین راه حل است.