آنتی بادی ها، به پروتئین های تولید شده توسط سیستم ایمنی بدن جهت مبارزه کردن با باکتری ها و ویروس های خارجی  گفته میشود.

گاهی مواقع این آنتی بادی ها اشتباها سلول ها و بافت های سالم بدن را مورد حمله قرار می دهند و باعث ایجاد بیماری خود ایمنی می‌شوند.

آنتی بادی هایی به نام ANCA سلول های سفید خون (نوتروفیل) را مورد حمله قرار می دهند و اختلالی به نام واسکولیت خود ایمنی را به وجود می آورند.

واسکولیت خود ایمنی دارای انواع مختلفی است که موجب بروز التهاب و تورم در داخل رگ ها میشود.

زمانی که این عارضه در داخل رگ های خونی رخ می دهد رگ ها باریک شده و دچار انسداد می‌شود و با توجه به رگی که درگیر شده است مشکلات جدی برای سلامتی ایجاد می نماید.

دو نوع اصلی ANCA دارای نام های p-ANCA و c-ANCA  می باشد و هر کدام نوعی خاص از پروتئین در گلبول های سفید خون را مورد هدف قرار می دهند.

از طریق این آزمایش می توان وجود یک یا هر دو آنتی بادی را تشخیص داد و اینگونه پزشک می تواند نوع واسکولیت را شناسایی نموده و در جهت درمان آن اقدامات لازم را انجام دهد.

آزمایش ANCA چیست؟

با استفاده از آزمایش ANCA  میزان اتوآنتی‌‌بادی های موجود در خون اندازه گیری میشود.

اتوآنتی‌بادی توسط سیستم ایمنی بدن تولید می‌شوند و پروتئین های موجود در نوتروفیل را مورد هدف قرار می دهند.

شایع ترین ANCA ها، پروتئین هایMPO یا  میلوپروکسیداز و PR3 یا پروتئیناز ۳ را مورد حمله قرار می دهند.

تست ANCA  دارای دو نوع است:

• آزمایش ایمونوفلورسانس غیرمستقیم یا IIF
• آزمایش ELISA

در بیشتر اوقات ترکیب این دو آزمایش در صورت مشکوک بودن به واسکولیت مورد استفاده قرار می گیرد.

چرا از آزمایش آنتی بادی های ضد سیتوپلاسم نوتروفیل (ANCA،MPO،PR3) استفاده میشود؟

پزشکان از آزمایش آنتی بادی ضد سیتوپلاسم نوتروفیل برای اهداف زیر استفاده می کنند:

• برای اینکه برخی اشکال واسکولیت خود-ایمنی را شناسایی نمایند. زیرا این عارضه دارای انواع مختلف می باشد.
• گاهی اوقات این تست را برای درمان کردن و تشخیص دادن ابتلا دوباره به این بیماری تجویز می نمایند.
• برای تمایز میان بیماری کولیت اولسراتیو و بیماری کرون که دو بیماری التهابی رایج روده ای است مورد استفاده قرار می گیرد.

آزمایش های ANCA،MPO،PR3 گاهی اوقات همزمان با هم و در قالب یک پنل انجام می گیرد و گاهی مواقع در صورت مثبت بودن ANCA، آزمایش های MPO،PR3 با همدیگر انجام میشوند.

زمان انجام آزمایش آنتی بادی های ضد سیتوپلاسم نوتروفیل (ANCA،MPO،PR3)

در صورت وجود بیماری واسکولیت خود-ایمنی این تست مورد استفاده قرار می گیرد.

این عارضه موجب بروز علائمی در فرد بیمار میشود که در ابتدا مبهم بوده و هر چه بیماری پیشرفت نماید و رگ های خونی آسیب ببیند بیشتر آشکار می‌شوند.

از علائم مبهم و آشکار این بیماری می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• تب کردن
• خسته بودن
• کم شدن وزن بدن
• وجود درد در عضلات و مفصل ها
• داشتن تعریق شبانه
• قرمز شدن چشم ها و ایجاد خارش در آنها
• ایجاد مشکلات بینایی چون تاری دید یا از دست دادن بینایی
• کم شنوا شدن
• داشتن آبریزش بینی و مشکلات تنفسی فوقانی
• وجود جوش های پوستی
• داشتن مشکلات تنفسی و سرفه کردن
• داشتن پروتئین در داخل ادرار

زمانی که فرد به بیماری التهابی روده مبتلا میشود پزشک برای تمایز میان بیماری کولیت اولسراتیو و کرون این تست را تجویز می نماید.

بیماری التهابی روده همراه با علائم زیر است:

• اسهال داشتن
• وجود درد در ناحیه شکم
• تب کردن و خسته بودن
• داشتن درد در ناحیه شکم
• وجود خون‌ریزی مقعدی
• دیر رشد کردن کودکان یا عقب مانده شدن آنها

تفسیر کردن آزمایش آنتی بادی های ضد سیتوپلاسم نوتروفیل

زمانی که نتیجه آزمایش دریافت میشود، چنان چه نتیجه حاصله‌ منفی باشد احتمال ابتلا به بیماری واسکولیت خود ایمنی وجود ندارد و اگر نتیجه مورد نظر مثبت شد ممکن است بیماری واسکولیت خود ایمنی برای فرد تشخیص داده شده و برای تشخیص دقیق تر از آزمایشات دیگر چون بیوپسی و آزمایش خون استفاده گردد.

با دریافت نتیجه مثبت آزمایش آنتی بادی های ضد سیتوپلاسم نوتروفیل، می توان میان انواع مختلف واسکولیت تمایز قائل شد و برای تایید قطعی ابتلا به آنها از قسمت آسیب دیده بیوپسی را انجام داد.

مقدار اندازه نرمال ANCA در آزمایشگاه های مختلف متفاوت است. این تست را با به کار گرفتن روش ایمونوسوربنت متصل به آنزیم ANCA انجام داده و اندازه نرمال آن بین 0.00 – 0.22 units/ml می باشد.

آمادگی لازم برای آزمایش آنتی بادی های ضد سیتوپلاسم نوتروفیل

برای انجام دادن تست آنتی بادی ضد سیتوپلاسم نوتروفیل نیاز به نمونه خون بیمار بوده و برای دریافت نمونه خون بیمار نیاز به آمادگی خاصی ندارد و چنان چه لازم باشد دارو یا مکملی را پیش از انجام آن قطع کنید پزشک معالج اطلاعات لازم را ارائه می نماید.

نمونه خون از رگ بازو تهیه می کنند برای انجام  نواری را در اطراف بازو می بندند و  با ضد عفونی کردن محل ورود سوزن، سوزن را وارد رگ کرده و خون مورد نیاز برای آزمایش تهیه می گردد.

آزمایش آنتی بادی های ضد سیتوپلاسم نوتروفیل را در چه آزمایشگاهی باید انجام داد؟

آزمایش آنتی بادی های ضد سیتوپلاسم نوتروفیل باید توسط تجهیزات تخصصی و افراد متخصصی که در این زمینه آموزش های لازم را دیده اند انجام شود.

نمونه آزمایش مورد نظر باید به آزمایشگاه های بالینی که این نوع آزمایشات را انجام می دهند ارسال گردد و نتیجه حاصل از آن چند روزی زمان لازم دارد تا ارائه شود.

تست های آزمایشگاهی لازم در کنار آزمایش آنتی بادی های ضد سیتوپلاسم نوتروفیل

پزشکان برای اینکه تشخیص بهتر و درست تری را برای بیماری مورد نظر داشته باشند در کنار تست آنتی بادی های ضد سیتوپلاسم نوتروفیل از تست های تکمیلی زیر نیز استفاده می کنند:

• مقدار رسوب گلبول قرمز یا ESR جهت بررسی التهاب
• مقدار پروتئین واکنشی C یا CRP جهت بررسی التهاب
• شمارش کامل خون یا CBC برای بررسی و اندازه گیری کردن مقدار گلبول های قرمز و سفید
• اندازه گیری نیتروژن اوره خون یا BUN
• آنالیز نمودن آزمایش ادرار
• آزمایش کراتینین برای بررسی کردن عملکرد مربوط به کلیه