آزمایش مدفوع یا Stool Exam به آزمایشی گفته می‌شود که از طریق آن پزشک پی به وجود انگل و عفونت در دستگاه گوارش کودکان می‌برد.

آزمایش مدفوع جزو تست های چکاب کامل محسوب می‌شود و آن را در سه نوبت ۱۰ روزه انجام می‌دهند.

نمونه مورد نیاز برای انجام آن باید حداقل ۵ گرم وزن داشته باشد.

نمونه تهیه شده باید در داخل ظرف های مخصوص و استریل جمع آوری شود و با آب و دستمال ترکیب نشود. آزمایش مدفوع به دو روش تلغیظ و روش مستقیم میکروسکوپی انجام میشود.

دلیل تجویز آزمایش مدفوع کودکان

استفاده از نمونه مدفوع و بررسی آن اطلاعات مفیدی در مورد مشکلات معده، روده و عفونت دستگاه گوارش ارائه می دهد و پزشک از طریق کشت مدفوع انجام شده می تواند عفونت باکتریایی موجود در روده را شناسایی نماید.

کارشناسان موجود در آزمایشگاه ها با قرار‌ دادن نمونه مدفوع کودکان در ظرفی مخصوص موجب ترغیب باکتری ها شده و چنان چه باکتری وجود داشته باشد رشد کرده و مشخص می گردد.

با رشد باکتری و کلنی های باکتریایی ایجاد شده ارزیابی های میکروسکوپی برای مشخص شدن نوع باکتری انجام می گیرد.

پزشکان برای پیدا کردن باکتری های بیماری زا چون سالمونلا، شیگلا، کمپیلوباکتر، یرسینیا، باکتری ای کلای و… در بدن کودکان آزمایش مدفوع را تجویز می کنند.

نمونه مدفوع کودک چگونه تهیه می‌شود؟

از آنجا که کودکان در تهیه نمونه مدفوع در آزمایشگاه به خوبی با والدین همراهی نمی کنند معمولا تهیه آن توسط والدین در منزل انجام می گیرد.

تهیه نمونه مدفوع توسط والدین نیاز به رعایت یکسری دستورالعمل دارد که معمولا تکنسین آزمایشگاه آن دستورالعمل ها را در اختیار والدین قرار می دهد تا نمونه به درستی جمع آوری گردد و به آزمایشگاه جهت آزمایش

ارائه شود.

تهیه نمونه مدفوع کودکان باید با توجه به نکات زیر انجام بگیرد:

• باید در صورت اسهال داشتن ظرفی مناسب را برای جمع آوری مدفوع کودک تهیه کنید و هنگام مدفوع آن را به سرعت در زیر مقعد کودک گرفته تا نمونه مورد نیاز در آن ریخته شود. اینگونه مدفوع با آب توالت آلوده نمی‌گردد.
• حتما برای جمع آوری نمونه مدفوع از دستکش استفاده شود و بعد از آن دست ها به خوبی با آب و مایع دستشویی شسته شود.
• اگر کودک شما هنوز از پوشک استفاده می کند می توان با استفاده از نایلونی بر روی پوشک جهت جمع آوری نمونه مدفوع اقدام کرد ولی باید دقت کنید نمونه مدفوع با ادرار نباید ترکیب شود.
• قبل از تهیه نمونه مدفوع از کودک بخواهید مثانه خود را تخلیه کند.
• نمونه مدفوع را باید در ظرف مخصوصی که آزمایشگاه داده است جمع آوری کرده و درب آن را محکم ببندید.
• مدفوع جمع آوری شده باید سریعا به آزمایشگاه برده شود و از قراردادن آن در یخچال خودداری کنید.

در صورت وجود چه علائمی آزمایش مدفوع برای کودکان تجویز می‌شود؟

پزشکان چنان چه علائم زیر را در کودکان مشاهده کنند برای آنها آزمایش مدفوع را تجویز می نمایند:

• در صورتی که در منطقه بیماری های مربوط به غذا شیوع پیدا کرده باشد.
• در صورتی که کودک چند روزی به اسهال یا اسهال خونی مبتلا شده باشد.
• در صورتی که کودک در چند روز گذشته از گوشت نپخته یا گوشت های نیمه پخته استفاده کرده باشد.
• در صورتی که کودک شیر غیرپاستوریزه استفاده کرده باشد.
• در صورتی که کودک در چند روز گذشته از تخم مرغ خام یا تخم مرغ نیمه پخته استفاده کرده باشد.
• در صورت سفر کردن کودک به منطقه هایی که بیماری عفونی در آنها شیوع داشته باشد.

در آزمایش مدفوع کودکان چه پارامتر هایی بررسی می‌شود؟

از طریق پارامتر ها و شاخص های زیر آزمایش مدفوع کودکان بررسی می گردد:

ظاهری که مدفوع دارد

با استفاده از ظاهر مدفوع کودکان می توان اطلاعاتی در رابطه با سلامت دستگاه گوارش به دست آورد.

رنگی که مدفوع دارد، میزان قوام آن و بوی مدفوع از طریق تست مدفوع بررسی می گردد.

وجود خون در مدفوع

وجود خون در مدفوع از مواردی است که آلرژی یا آسیب در گوارش را نشان می دهد و باید حتما بررسی گردد.

مقدار PH مدفوع

میزان سطح PH مدفوع وجود تعادل اسیدی و قلیایی دستگاه گوارش را مشخص می کند.

PH مدفوع معمولا مقداری اسیدی است اما اگر میزان اسیدی‌ بودن آن زیاد باشد ممکن است نشانه ای از جذب شدن لاکتوز یا مواد غذایی دیگر باشد.

وجود باکتری ها و انگل ها

از دلایل استفاده از آزمایش مدفوع می توان به بررسی وجود باکتری و انگل اشاره کرد.

باکتری هایی چون سالمونلا، اسهال و عفونت های جدی را به همراه دارند و انگل هایی چون ژیاردیا در صوت وجود باید تحت درمان خاص قرار بگیرند.

میزان چربی مدفوع

چرب بودن زیاد از حد مدفوع نشانه ای از وجود اختلال در هضم شدن و جذب شدن چربی ها است و نارسایی لوزالمعده و بیماری سلیاک را نشان می دهد، از این رو باید حتما بررسی شود.

قند های جذب نشده

از طریق آزمایش مدفوع قند های غیر قابل جذب بررسی میشود.

وجود این قند ها در مدفوع نشانه سوءجذب لاکتوز و دیگر قند ها در بدن است.

در آزمایشگاه با نمونه مدفوع کودکان چه کاری‌ انجام می‌دهند؟

زمانی که نمونه مدفوع کودکان به آزمایشگاه خسروشاهی تحویل داده می‌شود در آزمایشگاه تکه هایی از نمونه مدفوع بر روی صفحات مخصوص حاوی ماده ایست قرار داده می‌شود.

این ماده باعث رشد باکتری ها می گردد.

صفحات مورد نظر در دمای خاص قرار گرفته تا در صورت وجود باکتری، باکتری سریعا رشد کند و نتیجه مثبت وجود باکتری مشخص گردد و اگر باکتری رشد نکند نشانه ای از منفی بودن تست وجود باکتری است.

در صورت وجود باکتری تکنسین نمونه مدفوع را در زیر میکروسکوپ بررسی کرده و کیت های خاص و یکسری مواد شیمیایی را به کار می گیرد تا نوع باکتری را تعیین کند و آنتی بیوتیک مناسب آن را مشخص نماید تا پزشک با توجه به نتیجه حاصل شده داروی مورد نیاز کودک را تجویز کند.

پیش از اینکه آزمایش مدفوع انجام شود باید از مصرف کردن غذا های پر فیبر چون سبزیجات، میوه ها، غلات، آجیل و دارو های آنتی بیوتیک، ملین و اسیدی خودداری نمود.

هزینه آزمایش مدفوع کودکان

عوامل مختلف زیر در هزینه آزمایش مدفوع کودکان تاثیرگذار هستند:

• تحت پوشش بیمه ای بودن کودک
• آزمایشگاهی که به آن مراجعه می کند و تجهیزات و دستگاه هایی که در آنجا استفاده میشود.
• محل انجام آزمایش توسط تکنسین آزمایشگاه، که اگر منزل باشد، هزینه بیشتری دارد.
• شهر و مکانی که آزمایشگاه در آن قرار دارد‌.
• نوع آزمایشی که پزشک تجویز کرده است.