انسولین

هورمونی است که موجب جذب گلوکز خون (نوعی قند است) توسط سلول ها شده تا انرژی لازم ایجاد گردد.

گاهی مواقع جذب گلوکز به خوبی صورت نمی گیرد و این موجب بالا رفتن گلوکز خون میشود.

زمانی که سلول های بدن نسبت به انسولین پاسخ مناسبی ندهند از اصطلاح مقاومت به انسولین برای‌ آنها استفاده می کنند که موجب ایجاد اختلال در جذب گلوکز شده و قند خون را بالا می برد.

مقاومت به انسولین

زمانی که سلول ها توانایی پاسخ دادن به انسولین را ندارند از اصطلاح مقاومت به انسولین برای‌ آنها استفاده می کنند که بیشتر سلول های ماهیچه ای و چربی را شامل می‌شود.

هورمون انسولین ترشح شده  توسط سلول های بتای پانکراس است که بعد از مصرف غذا جهت منتقل شدن قند به سلول ها، ترشح می گردد.

سلول ها برای اینکه زنده بمانند به گلوکز احتیاج دارند و در زمان مقاومت به انسولین برای‌ جبران نمودن انتقال گلوکز به مقدار کم، بدن انسولین ترشح کرده که موجب تحریک بافت های حساس به انسولین می گردد.

هرچه زمان بگذرد عدم تعادل میان گلوکز و انسولین ایجاد شده و چنان چه درمان نگردد عوارضی را در بدن ایجاد می نماید.

مقاومت به انسولین موجب ایجاد تغییراتی در غلظت و مقدار چربی بدن شده و میزان تری گلیسیرید و LDL را افزایش و میزان HDL را کاهش می دهد و در نتیجه  امکان ایجاد لخته خون و تغییرات التهابی را بالا برده و با افزایش احتباس سدیم، فشار خون فرد نیز بالا می رود.

نحوه عملکرد انسولین

نحوه عملکردی که انسولین دارد به قرار زیر است:

• بعد از اینکه غذا مصرف شد، غذای مصرفی به گلوکز تجزیه شده و سپس وارد جریان خون می‌شود.
• سیگنالی به پانکراس برای ترشح انسولین منتقل می‌گردد.
• انسولین به گلوکز کمک می‌ کند تا به سلول‌ های بدن وارد شده و به انرژی تبدیل شوند و اینکه گلوکز برای استفاده‌ های بعدی در داخل کبد ذخیره گردد.
• با وارد شدن گلوکز به سلول های بدن مقدار آن در جریان خون کم شده و اینگونه موجب می گردد که پانکراس مقدار انسولین آزاد شده را کم کند.
• با کاهش سطح انسولین کبد وظیفه آزاد کردن گلوکزی که در خود ذخیره کرده است را بر عهده دارد و این موجب دریافت انرژی توسط انسان در بین وعده های غذایی می گردد.

علت مقاومت به انسولین

علت دقیق مقاومت به انسولین مشخص نیست ولی مواردی چون ژنتیک و داشتن ویژگی های قومیتی، داشتن تغذیه ای نامناسب و سبک زندگی نادرست موجب بروز این عارضه می گردد.

افراد مبتلا به این عارضه سال های زیادی با آن همراه بوده و بدنشان با انسولین زیاد خود را وقف می دهد‌ و حتی گاهی اوقات فرد مدت زیادی از وجود این بیماری در بدن خود اطلاع ندارد.

از جمله عواملی که ریسک ابتلا به این عارضه را بالا می برند می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• داشتن اضافه وزن و چاقی مفرط
• داشتن میزان فشار خون بالا
• داشتن میزان تری گلیسیرید بالا
• داشتن اختلال افسردگی یعنی صورت حاد

علائم مقاومت به انسولین

از جمله علائم رایجی که در ابتلا به انسولین وجود دارد می توان موارد زیر را بیان کرد:

• داشتن تشنگی زیاد از حد و یا وجود گرسنگی زیاد
• داشتن حس گرسنگی بلافاصله بعد از اینکه غذا خورده میشود.
• داشتن تکرر ادرار و زیاد شدن ادرار
• داشتن حس خستگی زیاد از حد
• داشتن حی گزگز در دست ها و پا های فرد
• وجود عفونت به صورت مکرر
• ابتلا به بیماری آکانتوز نیگریکانس که به صورت لکه های تیره و مخملی در پشت گردن و قسمت کشاله ران فرد ظاهر می گردد.

تشخیص مقاومت به انسولین

از راه های تشخیص مقاومت به انسولین انجام یکسری آزمایشات به قرار زیر است:

انجام آزمایش A۱C

از طریق آزمایش قند خون در مدت زمانی ۲ تا ۳ ماهه مورد بررسی قرار می گیرد.

چنان چه مقدار A۱C  پایین تر از ۵.۷ باشد نشانه طبیعی بودن تست است.

اگر مقدار آن بین ۵.۷ و ۶‌.۴ باشد نشانه پیش دیابت است و مقدار بالای ۶‌.۵، دیابت را نشان می دهد.

امکان تکرار این آزمایش برای مطمئن شدن پزشک وجود دارد ولی با توجه به آزمایشگاه وجود تغییرات ۰.۱ تا ۰.۲ درصد در نتایج حاصل شده کاملا طبیعی است.

انجام آزمایش قند خون ناشتا

از طریق این آزمایش میزان قند خون در زمان ناشتا بودن فرد را نشان می دهد.

باید برای انجام این آزمایش از ۸ ساعت قبل چیزی نخورده و ناشتا بود.

چنان چه میزان قند خون در آزمایش خون ناشتا بالا باشد نیاز به تمدید آزمایش برای اطمینان از مقدار آن است.

اگر هر دو نشان دهنده مقدار گلوکز زیاد در خون باشد پزشک پیش دیابت و یا دیابت را برای فرد تشخیص می دهد.

داشتن قند خون کمتر از ۱۰۰  mg/dL نشان دهنده اندازه نرمال آن است.

اگر قند خون بین ۱۰۰ الی  ۱۲۵ mg/dL باشد، نشان دهنده پیش دیابت است و چنان چه مقدار آن بالای ۱۲۶ mg/dL باشد پزشک دیابت را تشخیص می دهد.

ممکن است با توجه به آزمایشگاه اندازه های حاصل شده تا ۳  mg/dL نیز متفاوت باشد.

انجام آزمایش تحمل گلوکز

استفاده از آزمایش تحمل گلوکز ۲ ساعته یکی از راه هایی است که برای‌ تشخیص پیش دیابت و دیابت مورد استفاده قرار می گیرد.

پیش از اینکه این آزمایش انجام شده مقدار گلوکز خون اندازه گیری می‌شود، بعد نوشیدنی قندی به فرد داده می‌شود و با گذشت ۲ ساعت دوباره میزان گلوکز خون فرد اندازه گیری می‌شود.

چنان چه میزان قند خون در این تست از ۱۴۰  mg/dL کمتر باشد نشانه طبیعی بودن است و اگر این میزان بین ۱۴۰ الی ۱۹۹  mg/dL باشد نشانه پیش دیابت و داشتن عددی بیشتر از ۲۰۰  mg/dL نشانه دیابت است.

انجام آزمایش تحمل انسولین ITT

افرادی که دارای چاقی زیاد از حد هستند و به تخمدان پلی کیستیک مبتلا هستند، این آزمایش را انجام می دهند.

انجام این آزمایش از طریق تزریق کردن انسولین صورت می گیرد.

با تزریق انسولین، بعد میزان گلوکز و انسولین بدن فرد دوباره مورد ارزیابی قرار می گیرد.

انجام آزمایش پروفایل لیپیدی‌

در این آزمایش مقدار کلسترول خون و تری گلیسیرید خون بررسی می‌شود.

با بالا بودن کلسترول خون با روش های خانگی کاهش کلسترول می توانید آن را بهبود ببخشید.

مقاومت به انسولین همراه با دیس لیپیدمی است که به صورت میزان بالای گلیسیرید و LDL، اندازه پایین کلسترول HDL است.

از طریق این تست وجود خطر قلبی عروقی که در ارتباط با مقاومت انسولین است مشخص می‌شود‌.

انجام تست هومئوستاتیک (HOMA)

از طریق این آزمایش میزان گلوکز و انسولین ناشتا با استفاده از فرمول ریاضی مشخص می‌شود و برای ارزیابی وجود حساسیت به انسولین و عملکردی که سلول های بتای دارند انجام می گیرد.

از طریق شاخص هومئوستاتیک کمیت مقاومت به انسولین به دست می آید و چنان چه مقدار حاصل شده بالا باشد نشان دهنده مقاومت به انسولین است.

انجام آزمایش sdLDL (لیپوپروتئین کم‌چگالی کوچک)

از طریق این آزمایش میزان ذرات کوچک LDL در خون مشخص می‌شود.

در صورت مقاومت به انسولین میزان  ذرات sdLDL بالا است‌.

درمان مقاومت به انسولین

برای درمان مقاومت به انسولین باید سبک زندگی را تغییر داد و رژیم غذایی مناسب را به کار گرفت و ورزش کرد.

داشتن وزن بدنی متناسب، انجام فعالیت بدنی و استفاده از فیبر در غذاها موجب کم شدن میزان انسولین در خون میشود‌.

کم شدن وزن و انجام ورزش به صورت منظم موجب می‌شود موارد زیر رخ دهد:

• کم شدن میزان فشار خون
• کم شدن مقدار حساسیت به انسولین
• کم شدن میزان تری گلیسیرید، کلسترول و LDL.
• بالا بردن میزان کلسترول HDL