تست پاتولوژی نوعی آسیب شناسی است که از طریق آن نمونه ای از بافت های بدن را مورد ارزیابی قرار می دهند.

از طریق استفاده از تست پاتولوژی مایعات موجود در بدن و بافت های بدن را با استفاده از نمونه خون، ادرار و یا مدفوع فرد مورد آزمایش قرار می دهند‌.

پزشکان برای افراد بیمار جهت تشخیص علت بیماری از آزمایشات پاتولوژی استفاده می کنند تا سلامتی فرد را مورد بررسی قرار دهند.

تست پاتولوژی را برای بررسی وجود خطر در ابتلا به بیماری، بررسی درمان فرد و نظارت بر بیماری که دارد و پیشگیری نمودن از ابتلا به بیماری ها به کار می گیرند.

پاتولوژیست کیست؟

پاتولوژیست پزشکی است که در مطالعه و تشخیص بیماری ها با بررسی نمونه های بدن مانند بافت ها، خون و سایر مایعات تخصص دارد.

این تخصص شامل تجزیه و تحلیل دقیق تغییرات سلولی و بافتی در بدن است که می تواند به شناسایی علت بیماری ها و تعیین شدت و میزان آنها کمک کند.

پاتولوژیست ها به عنوان متخصص تشخیص، تغییرات سلولی را با مشاهده نمونه ها به صورت میکروسکوپی ارزیابی کرده و گزارش های دقیقی را در اختیار پزشکان معالج قرار می دهند.

این گزارش ها شامل نتایج آزمایشات پاتوبیولوژی، تعیین نوع و مرحله بیماری و بررسی حاشیه تومورها در بیماران سرطانی است.

آسیب شناسان نقش کلیدی در روند درمان ایفا می کنند.

زیرا نتایج و گزارش های آنها به پزشکان در تصمیم گیری درمانی مانند جراحی، شیمی درمانی یا رادیوتراپی کمک می کند.

آنها در آزمایشگاه ها و بیمارستان ها کار می کنند و اغلب در تیم های چندتخصصی برای اطمینان از بهترین درمان برای بیمار همکاری می کنند.

پاتولوژیست ها علاوه بر تشخیص، گاهی تحقیقات پزشکی نیز انجام می دهند و نقش مهمی در ارتقای دانش پزشکی و بهبود روش های تشخیصی دارند.

آزمایش های پاتولوژی روی چه نمونه هایی انجام میشود؟

برای انجام آزمایشات پاتولوژی نمونه های زیر را بررسی می کنند:

• نمونه خون
• نمونه ادرار
• نمونه مدفوع
• نمونه خلط که از بلغم و یا مخاط فرد هنگام سرفه دریافت می‌شود.
• نمونه گرفته شده از طریق سواب، که از راه بینی و گلو دریافت می‌شود.
• نمونه دریافت شده از سواب، که از پوست، رحم و یا اندام تناسلی دریافت می‌شود.
• نمونه هایی که از بافت ها و از طریق انجام بیوپسی دریافت می‌شود.

ویدیو نحوه تست پاتولوژی

انواع تست پاتولوژی

پاتولوژی در سه گروه زیر قرار می گیرد:

انجام آسیب شناسی تشریحی

این تست خود در ۳ دسته قرار می گیرد:

• آسیب شناسی جراحی که موجب میشود بافتی که حین جراحی برداشته می‌شود مورد ارزیابی قرار گیرد.
• سیتولوژی‌
• هیستوپاتولوژی

در این نوع از تست پاتولوژی بافت ها و سلول های بدن مورد بررسی قرار گرفته و معمولا جهت تشخیص دادن سرطان ها و وجود اختلال در سلول ها مورد استفاده قرار می گیرد.

در سیستولوژیست‌ به صورت دقیق سلول ها را بررسی کرده تا وجود هر تغییر در سلول ها مشخص گردد.

از طریق هیستوپاتولوژی که نوعی تست پاتولوژی است ساختار دقیق بافت بدن مشخص می گردد.

برای انجام آن از بافت بدن نمونه ای برش خورده و رنگ آمیزی می گردد و سپس از طریق میکروسکوپ آن را مورد مشاهده قرار می دهند تا اینگونه پزشکان بهترین درمان را برای بیمار مورد استفاده قرار دهند.

انجام آسیب شناسی بالینی

این نوع پاتولوژی نیز در سه دسته زیر قرار می گیرد:

• انجام آسیب شناسی شیمیایی که در آن مایعات بدن از لحاظ شیمیایی در زیر میکروسکوپ مورد بررسی قرار می گیرند و شامل بررسی خون و گلبول های سفید خون است.
• انجام هماتولوژی که در آن بیماری های خونی از طریق بررسی مغز استخوان فرد و سیستم لنفاوی او مورد ارزیابی و مطالعه قرار می گیرد.
• انجام ایمونولوژی که از طریق آن اختلالات سیستم ایمنی بدن مورد بررسی قرار می گیرد که با آلرژی، نقص های ایمنی موجود و … در ارتباط است.

انجام آسیب شناسی مولکولی

این روش پاتولوژی می تواند به صورت آسیب شناسی بالینی و تشریحی باشد و هر دو را در بر بگیرد و در آن به مطالعه ناهنجاری های موجود در بافت ها و سلول های موجود در سطح مولکول می پردازند.

متداول ترین آزمایشات پاتولوژی

از رایج ترین تست هایی که در آزمایشات پاتولوژی مورد بررسی قرار می گیرد می توان موارد زیر را بیان کرد:

انجام شمارش کامل سلول های خونی موجود

از این آزمایش برای بیماری ها و عفونت های زیادی استفاده میشود و از طریق آن تعداد و میزان رشد سلول های خونی که شامل گلبول سفید، گلبول قرمز و پلاکت است مشخص میشود‌.

چنان چه این آزمایش ناهنجاری را نشان دهد ممکن است نشانه ای از وجود کم خونی، عفونت و سرطان خون باشد.

انجام آزمایش هورمون تیروئید TSH

از طریق این آزمایش (آزمایش تیروئید) اختلالات تیروئید چون کم کاری تیروئید و یا پرکاری تیروئید، وجود سرطان و شرایط مربوط به خود ایمنی مشخص می‌شود.

TSH دستور تولید هورمون به تیروئید را می دهد از این رو بررسی عملکرد آن دارای اهمیت است.

انجام آزمایشات مربوط به عملکرد کبد

برای بررسی کردن کبد پزشک از آزمایشات مربوط به عملکرد کبد استفاده می کند تا میزان آنزیم های موجود، پروتئین ها و مواد دفعی و تولیدی مشخص گردد.

چنان چه نتیجه آزمایش وجود مشکلات کبدی را نشان دهد احتمالا فرد به بیماری و عفونت به صورت مکرر مبتلا گردیده است‌.

آزمایش مربوط به آهن بدن

این آزمایش را برای ارزیابی میزان آهن بدن تجویز می‌ کنند زیرا گلبول های قرمز برای داشتن عملکردی طبیعی به آهن احتیاج دارند.

با کم بودن میزان آهن فرد به کم خونی مبتلا است‌ که باید آزمایش کم خونی بدهد.

با کم خونی فرد با خستگی و پایین بودن میزان انرژی بدن روبرو می‌شود و  بیماری هایی در بدن وی بروز پیدا می کند.

زیاد بودن آهن بدن نیز ممکن است موجب ابتلا به بیماری های کبدی، بیماری قلبی، ابتلا به دیابت و آرتریت گردد.

آزمایشات مربوط به ادرار

از طریق انجام آزمایش ادرار بیماری های چون وجود عفونت در دستگاه ادراری، بیماری کبدی، کلیوی، دیابت و … بررسی می‌شود .

انجام بیوپسی از بافت ها

بیوپسی از بافت ها را برای بررسی سلول های بافت ها انجام می دهند تا آنها را از لحاظ سرطانی و یا غیر سرطانی بودن مورد ارزیابی قرار دهند و مشخص شود سلول های سرطانی موجود از نوع خوش خیم و یا بد خیم است.

انجام INR

از طریق این آزمایش اثر بخش بودن دارو ها و میزان لختگی خون مورد بررسی قرار می گیرد.

این تست را برای افرادی که از داروی ضد انعقاد چون وارفارین استفاده می کنند تجویز می‌ کنند.

این دارو برای جلوگیری کردن از لخته خون و بروز سکته مغزی بعد از انجام جراحی است.

دلایل تجویز آزمایشات پاتولوژی

از جمله مواردی که موجب می گردد پزشک انجام آزمایشات پاتولوژی را برای فرد تجویز کند می توان موارد زیر را بیان نمود:

• برای بررسی وجود آلرژی
• وجود بیماری قلبی
• ابتلا به سرطان
• ابتلا به دیابت
• وجود عفونت در بدن
• وجود التهاب در بدن
• ابتلا به بیماری های کلیوی
• وجود مشکلات هورمونی
• بررسی میزان سطح دارو در بدن فرد
• بررسی پاسخ گویی بدن به مصرف دارو های تجویزی

مزایا انجام تست پاتوبیولوژی

انجام تست های پاتوبیولوژی مزایای بسیاری دارد که به طور مستقیم در تشخیص و درمان بیماری ها موثر است.

یکی از مزیت های اصلی این آزمایش ها شناسایی دقیق وضعیت سلامت و تشخیص زودهنگام بیماری ها است.

بسیاری از بیماری ها به ویژه انواع سرطان و بیماری های مزمن در مراحل اولیه علائم واضحی ندارند.

آزمایش‌های پاتوبیولوژی می‌توانند این بیماری‌ها را قبل از ظهور علائم بالینی شناسایی کنند، که امکان درمان در مراحل اولیه و با موفقیت بیشتر را فراهم می‌کند.

به این ترتیب تست های پاتوبیولوژی نقش حیاتی در پیشگیری از پیشرفت بیماری ها دارند.

مزیت دیگر تست های پاتوبیولوژی این است که اطلاعات دقیقی در مورد شدت و گسترش بیماری ها در اختیار پزشک قرار می دهد.

به عنوان مثال، در بیماران سرطانی، نتایج این آزمایشات می تواند نوع سلول های سرطانی، مرحله بیماری و حتی ویژگی های خاص تومور را مشخص کند.

این اطلاعات به پزشک کمک می کند تا برنامه درمانی مناسبی را برای بیمار انتخاب کند و روش هایی مانند جراحی، شیمی درمانی یا پرتودرمانی را به صورت هدفمند بر اساس نیازهای خاص بیمار تنظیم کند.

در بیماری های عفونی، این آزمایش ها می توانند نوع عفونت و حساسیت آن به داروها را شناسایی کرده و بهترین راه حل درمانی را پیشنهاد کنند.

همچنین انجام تست های پاتوبیولوژی برای پیگیری و ارزیابی اثربخشی درمان مهم است.

این آزمایش‌ها به پزشکان اجازه می‌دهد تا تغییرات در سلامت بیمار را در طول زمان بررسی کنند و ببینند آیا درمان‌ها به درستی کار می‌کنند یا نیاز به تغییر دارند.

نکاتی که پیش از انجام تست پاتولوژی باید رعایت کرد

برای انجام آزمایش پاتولوژی باید فرد یکسری نکات را مورد توجه قرار دهد که به قرار زیر است:

• باید به تمام دستورالعمل های پزشک به خوبی عمل کنید.
• یکسری از آزمایشات پاتولوژی نیاز به آمادگی خاصی ندارد.
• یکسری آزمایشات به ناشتا بودن فرد احتیاج دارد البته استفاده از آب دراین شرایط ایرادی ندارد.
• باید یکسری غذاها و نوشیدنی ها پیش از آزمایش مصرف نکنید.
• اگر نیاز به قطع دارو و یا مکمل پیش از آزمایش است حتما از مصرف آنها خودداری کنید.
• حتما در مورد آمادگی های پیش از آزمایش با پزشک خود صحبت کنید و هر کار لازم است را انجام دهید.
• پزشک را در جریان بیماری ها و داروهای مصرفی خود قرار دهید.

مدت زمان جواب تست پاتولوژی

با توجه به نوع آزمایش و آسیب شناسی که پزشک برای بیمار تجویز کرده است مدت زمان جواب آزمایش مشخص می‌شود.

بهترین راه برای دانستن زمان جواب آزمایش صحبت کردن و سوال پرسیدن از پزشک و مسئولین آزمایشگاه است تا زمان مشخص شدن نتیجه آزمایش را به شما اطلاع دهند.

هزینه آزمایش پاتوبیولوژی

هزینه تست پاتوبیولوژی به عوامل مختلفی بستگی دارد و می تواند بر اساس نوع آزمایش و پیچیدگی فرآیند تشخیصی متفاوت باشد.

این آزمایش‌ها اغلب برای تشخیص دقیق‌تر بیماری‌ها، ارزیابی سلامت بافت‌ها یا بررسی تغییرات سلولی و مولکولی مورد استفاده قرار می‌گیرند و شامل طیف گسترده‌ای از آزمایش‌ها از جمله آزمایش خون، برداشتن بافت (بیوپسی) و آزمایش‌های ژنتیکی و مولکولی می‌شوند.

هر نوع تست نیاز به تجهیزات و تخصص متفاوتی دارد که بر قیمت تاثیر می گذارد.

همچنین پیچیدگی و زمان مورد نیاز برای آماده سازی نمونه ها و آنالیز آنها نیز می تواند بر قیمت تمام شده تاثیر بگذارد.

به عنوان مثال، برخی از آزمایشات پاتوبیولوژی به تجهیزات پیشرفته، تخصص بسیار تخصصی و تجزیه و تحلیل طولانی مدت نیاز دارند که می تواند هزینه را افزایش دهد.

علاوه بر این عوامل دیگری مانند منطقه جغرافیایی، نوع مرکز آزمایشگاهی و سطح خدمات ارائه شده نیز در تعیین هزینه موثر است.

سوالات متداول

در ادامه به بررسی سوالات متداول افراد و مراجعه کنندگان درمورد آزمایش پاتوبیولوژی می پردازیم:

چه زمانی باید آزمایش‌های پاتوبیولوژی انجام داد؟

این آزمایش‌ها معمولاً به درخواست پزشک و به منظور تشخیص بیماری‌ها، بررسی وضعیت سلامت عمومی، ارزیابی اثرات داروها یا بررسی سطح هورمون‌ها و عملکرد ارگان‌ها انجام می‌شود.

آیا برای آزمایش‌های پاتوبیولوژی باید ناشتا باشم؟

بعضی از آزمایش‌ها مانند قند و چربی خون نیاز به ناشتا بودن دارند، اما همه آزمایش‌ها چنین نیازی ندارند.

آیا استرس می‌تواند بر نتایج آزمایش تأثیر بگذارد؟

بله، استرس ممکن است برخی نتایج مانند سطح هورمون‌ها و قند خون را تحت تأثیر قرار دهد.

آیا مصرف دارو روی نتایج آزمایش اثر دارد؟

بله، برخی داروها می‌توانند نتایج آزمایش را تغییر دهند؛ بهتر است در این مورد با پزشک مشورت کنید.

عکس آزمایش پاتوبیولوژی