آزمایش AMH

زنان از همان بدو تولد دارای مقدار مشخصی تخمک بوده که در داخل تخمدان ها ذخیره هستند.

با رشد جسمی و رشد ذهنی بدن ماهانه تعدادی از این تخمک ها آزاد می‌شود که فقط آن تخمک هایی که با کیفیت هستند موجب باروری می‌شوند.

با بالا رفتن عمر تعداد این تخمک های ذخیره شده هم کاهش می یابد از این رو برای بررسی آنها از آزمایش AMH استفاده می گردد.

هورمون آنتی مولرین جزو آن دسته هورمون های موجود در خون بانوان است که مقدار آن در زمانی که شخص باردار است تغییر می کند و آزمایش AMH را برای بررسی کردن مقدار هورمون آنتی مولرین در بانوانی که سنی کمتر از ۳۸ سال دارند مورد استفاده قرار می دهند تا میزان ذخایر تخمدانی آنها مشخص گردد.

این آزمایش را به دلایل زیر تجویز می‌ کنند:

• برای تحلیل کردن میزان بارداری شخص
• ‌ علت یابی مردانه شدن صدا در زن و زیاد شدن دیگر ویژگی های مردانه در وی
• برای مشخص کردن زمان شروع شدن یائسگی در شخص
• برای تشخیص زودهنگام سندروم تخمدان
• برای مشخص شدن علت عادات ماهیانه نامنظم
• علت بروز یائسگی زودرس در شخص
• بررسی مقدار فعالیتی که تخمدان ها دارند و میزان سلامتی آنها
• بررسی کردن علت ناباروری در شخص

آزمایش AMH به چه معناست؟

مخفف کلمه Anti Mullerian Hormone را AMH می گویند و نام دیگر آن هورمون آنتی مولرین است که با انجام آزمایش AMH و گرفتن نمونه خون از شخص، مقدار این هورمون را مورد بررسی قرار می دهند.

این آزمایش را با نام آزمایش ذخایر تخمدانی نیز می شناسند و برای بانوانی که قصد انجام آی وی اف IVF دارند آزمایش مهمی بوده و نتایج حاصل از آن بسیار دارای اهمیت است.

چنان چه شخصی قصد بارداری دارد ولی میزان ذخایر تخمدانی حاصل از آزمایش AMH در وی پایین باشد باید هر چه زودتر برای باروری اقدام نماید و زمان را از دست ندهد.

زیرا برای انجام IVF باید تخمک با کیفیت را استفاده کرد و اگر ذخایر تخمدانی کم باشند تنها با استفاده از رژیم غذایی و دارو هایی که تقویت کننده هستند امکان با کیفیت شدن تخمک ها وجود دارد ولی باز هم در این شرایط هر چیزی ممکن است و باید امید به با کیفیت شدن تخمدان ها از این راه داشت‌.

علت استفاده از آزمایش AMH

آزمایش AMH را در موارد زیر مورد استفاده قرار می دهند:

• ارزیابی وضعیت یائسگی در شخص و مشخص کردن وجود نارسایی زودرس در تخمدان وی
• بررسی نوزادانی که دارای ابهام در ناحیه تناسلی هستند و یا وجود شرایط دوجنسی در آنها
• تشخیص دادن و انجام نظارت بر بیمارانی که دارای تومور سلول گرانولوزا‌ تخمدان هستند
• ارزیابی وضعیت تخمدان ها از لحاظ میزان رشد فولیکول ها، مقدار ذخیره تخمدانی موجود، بررسی ناباروری با واکنش پذیری تخمدان ها و انجام پروتکل های مربوط به ناباروری چون آی وی اف
• بررسی عملکرد مربوط به بیضه ها در کودکان و اطفال

شرایط انجام آزمایش AMH و تفسیر نتیجه آن

انجام آزمایش AMH به شرایط خاصی چون ناشتا بودن فرد، رعایت رژیم غذایی خاصی در روز قبل و مواردی از این قبیل ندارد و تحت هر شرایط قابل اجرا و بررسی است.

آزمایش AMH دارای سطح نرمالی است که اگر نتیجه آن از این سطح نرمال کمتر و یا بیشتر شود نشانه ای از وجود مشکل است.

با توجه به تخمین های زیر تا حدودی می توان نتیجه آزمایش را مشخص نمود:

• اگر مقدار AMH از ۰.۵ کمتر باشد یعنی مقدار ذخایر تخمدانی در شخص پایین بوده و تنها ۲ الی ۳ فولیکول حاصل می گردد.
• اگر مقدار عدد بدست آمده از آزمایش بین ۰.۵ و ۱ باشد نشان دهنده این است که رزرو تخمدان وجود دارد و تعداد کمی تخمک به دست حاصل می گردد.
• اگر مقدار نتیجه آزمایش بین ۱ و ۳.۵ باشد نشان دهنده نرمال بودن ذخیره تخمدانی است.
• بالا بودن مقدار AMH از عدد ۳.۵ نشان دهنده این است که تخمدان ها به دارو های محرک تخمک گذاری پاسخ شدید نشان داده اند.

نکته مهم این است که پایین بودن میزان این آزمایش الزام بر کم بودن ذخایر تخمدانی ندارد و با انجام آن کیفیت تخمدان نشان داده نمی‌شود و به تنهایی نمی توان به صورت قطع، عدم امکان باروری در فرد را تایید کرد.

چه عواملی روی نتیجه آزمایش AMH  تاثیر می گذارد؟

گاهی اوقات مواردی هستند که بر روی نتیجه حاصل از آزمایش تاثیر مستقیم گذاشته و موجب افزایش و یا کاهش یافتن میزان هورمون مشخص شده می شوند، این عوامل عبارتند از:

• چاق بودن شخص
• بالا رفتن سن
• استفاده از سیگار و دخانیات
• داشتن بیماری های پیش زمینه ای
• استفاده کردن از دارو های خاص
• انجام شیمی درمانی
• استفاده از جراحی تخمدان
• قومیت و یا نژاد
• داشتن سابقه بیماری

بیماری های پیش زمینه ای که روی نتیجه آزمایش AMH  تاثیر می گذارند

بیماری های پیش زمینه ای در بعضی مواقع باعث بالا رفتن هورمون آنتی مولرین و یا کاهش آن در داخل خون می گردد.

افزایش ناشی از بیماری های پیش زمینه ای در موارد زیر رخ می دهد:

• داشتن بارداری پوچ
• داشتن سرطان تخمدان
• داشتن سندروم تخمدان پلی کیستیک

کاهش نتیجه آزمایش به دلیل بیماری پیش زمینه ای نیز ممکن است ناشی از موارد زیر باشد:

• بالا بودن وزن بدن و داشتن چاقی مفرط
• نابارور بودن شخص و پایین بودن کیفیت تخمک ها

نکاتی در رابطه با آزمایش AMH

• با توجه به نتایج بالینی و دیگر آزمایشات تشخیصی‌ باید نتیجه آزمایش ارزیابی شده و تفسیر گردد.
• فولیکول های در حال رشد که حاوی تخمک هستند AMH را تولید می کنند به همین دلیل به عنوان شاخص برای بررسی تعداد و کیفیت تخمک های تولیدی محسوب می گردد.
• گونادوتروپین‌ها روی AMH تاثیری نمی گذارد و فقط نشان دهنده جمعیت فولیکول ها است.
• میزان AMH در تمام سیکل قاعدگی ثابت بوده برخلاف FSH و یا Inhibin B که متغیر هستند، پس در هر زمان از چرخه قاعدگی می توان اقدام به انجام این آزمایش کرد.
• برای خانم هایی که با ریسک کاهش ذخیره تخمدانی مواجه هستند این آزمایش نوعی آزمایش کمک کننده محسوب میشود.
• برای ارزیابی ناباروری در شخص این آزمایش جزو آزمایشات مهم محسوب میشود و می توان به وجود آن دوز داروهای باروری را مشخص نمود.
• در زمان سندروم تخمدان پلی کیستیک بالا رفتن این آزمایش در تشخیص بسیار کمک کننده است.
• با کم بودن مقدار AMH ریسک سقط جنین بالا می رود و می توان در این زمینه و برای بررسی آن را مورد استفاده قرار داد.

رابطه میان هورمون AMH و هورمون FSH

به هورمون محرک رشد فولیکول FSH می گویند که توسط غده هیپوفیز ساخته شده و باعث تحریک شدن رشد فولیکول در داخل تخمدان می‌شود.

زمانی که فولیکول تحریک میشود و تخمک رشد می کند مقدار استروژن و پروژسترون افزایش پیدا می کند.

با اندازه گیری مقدار هورمون  FSH  ذخیره تخمدانی و وضعیت فعلی که تخمدان ها دارند مشخص میشود.

هر چه مقدار FSH بالا باشد ذخیره تخمدان کمتر است و پایین بودن مقدار AMH  نیز نشان دهنده ذخیره تخمدان پایین است.

با انجام آزمایش AMH در رابطه با ذخیره تخمدان اطلاعات دقیق تری حاصل می گردد زیرا میزان آن در طول چرخه قاعدگی ثابت است و تغییر نمی کند.