آزمایش خون آمونیاک یکی از راهکارهای بسیار ساده برای اندازه گیری این فاکتور در بدن است.

آمونیاک یک ترکیب شیمیایی است که به طور طبیعی در بدن تولید می‌شود.

با تجزیه پروتئین ها در بدن آمونیاک به عنوان یک محصول جانبی از آنها تولید می‌شود که معمولاً سریع به اوره تبدیل خواهد شد.

اوره پس از طی کردن مسیر کبدی، از راه کلیه ها و نهایتاً از طریق ادرار از بدن خارج می‌شود.

اگر بخواهیم در مورد نقش کبد در بدن صحبت کنیم باید بدانید که مهمترین عضو برای پالایش سموم بدن کبد است.

وظیفه اصلی تبدیل آمونیاک به اوره بر عهده کبد می باشد تا بتواند این ماده را به شکل بی ضرر و بی خطری از بدن خارج کند.

زمانی که کبد نتواند این فرایند را به درستی انجام دهد و آزمایش کبد نیز این موضوع را مشخص نکند، مقدار بیش از حد آمونیاک تولید می‌شود.

بالا رفتن سطح آمونیاک در بدن می تواند سیستم مغزی و سیستم عصبی را مختل کند.

در نهایت علائمی مثل گیجی، توهم، تغییر رفتار و در بدترین حالت کما برای فرد ایجاد می‌شود.

هدف از انجام آزمایش آمونیاک اندازه گیری میزان این ماده در نمونه خون است تا بتوانند عملکرد کبد و متابولیسم پروتئین ها را به دقت ارزیابی کنند.

به طور کلی باید بدانید که با اندازه گیری میزان آمونیاک می توان ناهنجاری های کبدی شدید مانند سیروز یا نارسایی کبدی را تشخیص داد.

با این آزمایش می توان به تشخیص سندروم ری در کودکان و نوجوانان پرداخت.

اگر بیماران به آسیب مغزی ناشی از تجمع سموم در خون مشکوک باشند باید برای تشخیص انسفالوپاتی کبدی آزمایش خون آمونیاک را انجام دهند.

این آزمایش همچنین برای ارزیابی اختلالات ژنتیک در کودکان که منجر به تولید ناکافی اوره یا تجمع آمونیاک می‌شود انجام خواهد شد.

مهمترین کاربردهای آزمایش آمونیاک

احتمالاً شما هم نمی دانید که آزمایش آمونیاک چه کاربردهایی دارد و در چه مواردی از طرف متخصصان انجام این آزمایش توصیه می‌شود.

مهمترین علت انجام آزمایش آمونیاک ارزیابی عملکرد کبد است.

برای اینکه پزشک بتواند عملکرد کبد و شدت بیماری های خاص را ارزیابی کند انجام آزمایش آمونیاک توصیه می‌شود.

این آزمایش در تشخیص سیروز کبد، هپاتیت، نارسایی کبد و سایر اختلالات به پزشک کمک خواهد کرد.

اگر در این آزمایش مشخص شود که سطح آمونیاک از حد نرمال بالاتر است، نشان می دهد که کاهش توانایی کبد در تبدیل آمونیاک به اوره اتفاق افتاده است.

تشخیص انسفالوپاتی کبدی یکی دیگر از کاربردهای مهم آزمایش آمونیاک است.

معمولا این عارضه به دلیل تجمع آمونیاک یا سایر سموم در مغز رخ می دهد.

علائمی مثل خواب آلودگی، تغییرات شخصیتی و کاهش تمرکز در نتیجه چنین تغییرات مخربی در بدن اتفاق می افتد.

تشخیص سندروم ری با انجام آزمایش آمونیاک بسیار آسان است.

این حالت یک وضعیت کاملاً جدی و غیر عادی پس از عفونت ویروسی یا مصرف آسپرین است که معمولاً در کودکان و نوجوانان اتفاق می افتد.‌

سندروم ری باعث ایجاد تورم در مغز و آسیب های کبدی می‌شود و یکی از روش های موثر برای تشخیص این عارضه آزمایش آمونیاک است.

برخی از انواع اختلالات ژنتیکی را می توان با آزمایش خون ارزیابی و بررسی نمود.

با انجام آزمایش خون آمونیاک می توان نقض های ژنتیکی در آنزیم های مسئول تبدیل آمونیاک به اوره را بررسی کرده و این اختلالات که اغلب در کودکان و نوزادان دیده می‌شود را به راحتی تشخیص داد.

یکی دیگر از کاربردهای آزمایش آمونیاک پایش درمان است.

کسانی که با وجود بالا بودن آمونیاک تحت درمان قرار می گیرند نیاز است که برای بررسی پاسخ بدن به درمان و همچنین تنظیم دوز داروها در فواصل زمانی مشخص آزمایش خون آمونیاک را انجام دهند.

نحوه انجام آزمایش خون آمونیاک

آزمایش خون آمونیاک یک فرایند نسبتا ساده است.

مهم است که این روش با دقت انجام شود تا نتایجی کاملا صحیح حاصل گردد‌.

قبل از انجام این آزمایش خون نیاز به ناشتا بودن نیست اما بهتر است که در مورد این مسئله حتماً با پزشک خود و یا آزمایشگاه هماهنگی لازم را انجام دهید.

یکی از مهمترین مواردی که قبل از آزمایش آمونیاک باید رعایت کنید عدم استفاده از انواع دخانیات به ویژه سیگار است.

سیگار کشیدن قبل از آزمایش سطح آمونیاک را در بدن افزایش می دهد بنابراین می تواند نتیجه آزمایش را متغیر کرده و باعث کاهش حساسیت و دقت آزمایش می‌شود.

اگر از داروهای خاصی استفاده می کنید قبل از انجام آزمایش و گرفتن نمونه خون مسئله را به تیم پزشکی اطلاع دهید.

با توجه به اینکه داروهای خاصی مثل ضد تشنج ها و داروهایی که بر روی متابولیسم آمونیاک تاثیر می گذارند می توانند نتیجه تست را هم متغیر کنند.

این مسئله را به پزشک اطلاع دهید تا بهترین تصمیم گیری در مورد مصرف داروها انجام پذیرد.

قبل از آزمایش خون آمونیاک ورزش نکنید، ورزش کردن می تواند سطح آمونیاک را در بدن تغییر دهد.

داشتن استرس باعث می‌شود تا نتیجه آزمایش آمونیاک نیز تحت تاثیر قرار بگیرد.

پس بهتر است تا حد ممکن آرام باشید و آزمایش را در ابتدای روز و پیش از شروع فعالیت های روزانه خود انجام دهید.

بعد از آمادگی های اولیه برای آزمایش خون آمونیاک مرحله بعدی روند نمونه گیری است.

پرستار یا تکنسین آزمایشگاه از ورید بازو نمونه خون را دریافت می کند که معمولاً از یک سوزن کوچک استفاده می‌شود که هیچ نوع دردی برای بیماران نخواهد داشت.

نکته بسیار مهم در روند انجام این آزمایش نحوه نگهداری نمونه خون است.

با توجه به اینکه آمونیاک با سرعت بسیار زیادی در دمای محیط تغییر می کند مهم است که نمونه فوراً به یخچال و یا در محیطی خنک قرار داده شود و به سرعت به آزمایشگاه منتقل می‌شود.

هر چقدر که مرحله انتقال نمونه خون به آزمایشگاه سریع تر انجام شود دقت اندازه گیری آمونیاک نیز افزایش خواهد یافت.

بررسی نتایج آزمایش خون آمونیاک

سطح طبیعی آمونیاک برای افراد بزرگسال تقریباً بین ۱۵ تا ۴۵ میکرومول بر لیتر است.

این شرایط برای نوزادان نیز کمی متفاوت است و ممکن است برای نوزادان سطح طبیعی گاها بالاتر در نظر گرفته شود و تفاوت سنی در این مسئله بسیار مهم است.

اگر در نتیجه آزمایش سطح آمونیاک از محدوده نرمال بالاتر نشان داده شود می تواند دلایلی مثل بیماری های شدید کبدی داشته باشد.

آسیب هایی مثل نارسایی حاد کلیه و یا سیروز از جمله علل موثر بر افزایش سطح آمونیاک هستند.

بالا بودن سطح آمونیاک نشان می دهد که افراد در معرض آسیب هایی مثل سندروم ری، انسفالوپاتی کبدی و بیماری کلیوی شدید هستند.

حتی ممکن است خونریزی دستگاه گوارش که باعث افزایش ورود پروتئین به روده و در نتیجه آمونیاک می‌شود نیز در نتیجه این آزمایشات مشخص شود.

معمولاً بالا بودن سطح آمونیاک نشانه ای از وجود این اختلالات است.

در مواردی ممکن است نتیجه آزمایش آمونیاک کاذب باشد و به دلیل نگهداری نامناسب نمونه یا روش های آزمایش نادرست چنین نتیجه ای از آزمایش حاصل می‌شود.

زمانی که سطح آمونیاک پایین تر از حد نرمال عنوان می شود معمولاً مسئله خطرناک نیست.

شرایط کاملاً نرمال است و ممکن است چنین نتیجه ای بر اثر نقص های آزمایشگاهی یا مصرف داروهای خاص اتفاق بیفتد.

به هر حال باید بدانید که اگر سطح آمونیاک بالا باشد نیاز به درمان های فوری دارد و مهم است که علت زمینه مثل عفونت شدید، سوء تغذیه یا خونریزی های گوارشی نیز به طور دقیق ارزیابی شود.

پایین بودن سطح آمونیاک از حد نرمال یا نرمال بودن اعداد و ارقام اعلام شده نشان می دهد که به هیچ عنوان شرایط خاصی مثل نارسایی کبدی شدید وجود ندارد یا احتمالاً پاسخ مناسب به درمان اتفاق افتاده است.

فراموش نکنید که متخصصان در آزمایشگاه خسروشاهی با تکیه بر نتایج آزمایشات انجام شده بهترین تصمیمات درمانی را خواهند گرفت و در صورت لزوم اگر نتیجه آزمایشات منطقی نباشد نیاز به تکرار مجدد آن خواهد بود.