آزمایشات قبل از بارداری چیست؟

به آزمایشاتی می گویند که باید پیش از بارداری انجام شده و فرد با انجام آن از مطمئن بودن بدنش جهت بارداری اطمینان لازم را کسب نماید.

از طریق این آزمایش فاکتور های مهم بدن مورد بررسی قرار می گیرد تا از وجود ناهنجاری های مهم جلوگیری می‌شود.

باید در هر زمان که امکان دارد حتی یکسال پیش از بارداری این آزمایشات را انجام داد.

چرا باید اقدام به انجام تست های پیش از بارداری کرد؟

چنان چه قبلا نیز باردار شده اید و فرزند دارید باید پیش از اقدام به بارداری دوباره اقدام به انجام تست های پیش از بارداری کرد زیرا ممکن است وضعیت سلامتی فرد بعد از آخرین بارداری دچار تغییر شده باشد.

چنان چه در بارداری قبلی با مشکلی مواجه بوده اید پزشک برای بارداری دوباره شما، می تواند به شما کمک لازم را بکند تا در بارداری دوباره با آن مشکل مواجه نشوید.

در صورت انجام ندادن تست ها و آزمایشات پیش از بارداری ممکن است با عوارض زیر رو به رو شوید:

• امکان ابتلای مادر به مشکلاتی چون دیابت بارداری وجود دارد.
• امکان ایجاد مشکل و درد زیاد در زمان زایمان وجود دارد.
• امکان ایجاد زایمان زودرس، پیش از هفته ۳۷ بارداری وجود دارد.
• امکان به دنیا آمدن نوزادی ناقص و با نقص مادرزادی وجود دارد.
• امکان سقط شدن جنین وجود دارد.
• امکان مرده زایی وجود دارد.

با انجام دادن آزمایشات قبل از بارداری می توان از آماده بودن بدن برای باردار شدن اطمینان حاصل کرد.

یکسری  شرایط پزشکی هستند که روی بارداری فرد تاثیر می گذارند از جمله افسرده بودن فرد، ابتلا به دیابت، داشتن فشار خون بالا و متناسب نبودن وزن بدن فرد.

زوج هایی که نیت بچه دار شدن دارند باید پیش از اقدام برای بارداری به پزشک مراجعه کرده و با وی مشورت کنند، پزشک متناسب با سابقه خانوادگی فرد و وضعیت پزشکی والدین، انجام یکسری آزمایشات لازم را پیش از بارداری برای آنها واجب دانسته و تجویز می‌ کند.

آزمایشات پیش از بارداری شامل غربالگری های ژنتیکی جهت بررسی یکسری بیماری ها و اختلالات ژنتیکی، انجام آزمایشات عفونی جهت بررسی عفونت و دیگر شرایط که در زمان بارداری برای جنین خطرناک است.

انجام دادن غربالگری های هورمونی، آزمایش کم خونی، بررسی میزان ویتامین های بدن و …  است.

انجام آزمایشات ژنتیکی جهت ارزیابی بیماری های ژنتیکی و ارثی

بیماری های زیادی هستند که با ایجاد تغییر در ژن ها ایجاد می‌شوند، ایجاد جهش و تغییر در ژن ها از ایجاد شدن پروتئین هایی که حیاتی هستند جلوگیری کرده و یا موجب تغییر در پروتئین های تولیدی می گردد.

این تغییرات روی عملکرد بدن تاثیر گذاشته و یکسری بیماری خاص را ایجاد می کند.

جهش های ژنی یا مربوط به بیماری های مغلوب و یا بیماری های غالب است، یکسری از آنها نیز در افراد که نژاد خاصی دارند بیشتر شیوع پیدا می کند.

برای بررسی و ارزیابی یکسری از بیماری های ژنتیکی پیش از باردار شدن باید از آزمایش خون استفاده کرد.

در اکثر مواقع آزمایش ژنتیک را از زن گرفته و در صورت ناقل بودن آن را از مرد نیز می گیرند.

باید ابتدا زوجین در مورد داشتن قومیت و سابقه خانوادگی با مشاورین ژنتیک مشورت کرده و چنان چه آنها لازم دانستند مناسب ترین آزمایش را برایشان تجویز نماید.

از جمله آزمایشاتی که پزشکان برای زوجین تجویز می‌ کنند آزمایشات مربوط به اختلالات هموگلوبین  و یا وجود بیماری CF و بیماری فیبروز کیستیک است.

آزمایشات عفونی

آزمایشات عفونی شامل آزمایش HIV، انجام آزمایشات مربوط به بیماری های مقاربتی و یا STD Panel چون بیماری سوزاک، سفلیس و یا کلامیدیا، تبخال، بیماری هپاتیت B و هپاتیت C و بیماری تریکومونیازیس است.

بیماری های مقاربتی چون سوزاک و کلامیدیا سقط جنین در زمان بارداری را به همراه دارد و یا امکان ابتلای نوزاد به این بیماری ها در زمان بارداری وجود دارد که موجب ایجاد مشکلاتی چون وجود التهاب در چشم، مفصل ها، مشکلات خونی، ایجاد نابینایی و یا ابتلا به بیماری های تنفسی در نوزاد می گردد.

انجام دادن آزمایشات تست پاپ اسمیر و یا تست HPV  نیز در پیش از بارداری برای مادر توصیه می‌شود.

چنان چه مادر در مدت زمانی مشخص این تست ها را انجام داده باشد و نتیجه منفی و طبیعی از انجام آن حاصل کرده باشد دیگر نیاز به انجام این تست پیش از بارداری نیست ولی اگر مدت زمان زیادی از انجام این تست ها گذشته باید دوباره برای بارداری این تست ها را تجدید کند.

با تشخیص دادن به موقع بیماری های مربوط به HPV و شناسایی سلول های غیر طبیعی در دهانه رحم و درمان آنها، می توان مانع از تاثیر آن در سلامت نوزاد و جنین شد.

سایر آزمایشات پیش از بارداری

تست های هورمونی

تست هورمون FSH

هورمون FSH در رابطه با تولید شدن اسپرم در آقایان و رشد کردن تخمک در بانوان است.

با این تست سلامت تخمدان های زنان بررسی شده و عملکردی که بیضه آقایان دارد مورد ارزیابی قرار می گیرد.

چنان چه میزان هورمون FSH غیر طبیعی باشد نشان دهنده وجود نارسایی در تخمدان های بانوان  و بیضه های آقایان است‌.

تست هورمون ESTRADIOL

هورمون ESTRADIOL  هورمون جنسی اصلی در زنان بوده که میزان استروژن قالب در بدن یک زن را در سال های باروری مشخص می کند.

مقدار استرادیول‌ نشان دهنده عملکرد تخمدان و همچنین غده فوق کلیه است.

چنان چه این هورمون میزان غیر طبیعی داشته باشد کاهش عملکرد تخمدان را نشان می دهد.

تست هورمون LH

این هورمون تولید شده در غده هیپوفیز است و در تولیدمثل نقشی اساسی دارد.

با انجام این تست میزان سلامت تخمدان ها و بیضه ها و عملکردی که غده هیپوفیز دارد ارزیابی می‌شود.

میزان LH غیر طبیعی در زنان نشان دهنده عملکرد نادرست تخمدان ها در تخمک گذاری است و عدم تعادل در هورمون ها را نشان می دهد و همچنین میزان غیرطبیعی آن در مردان عملکرد غیر طبیعی بیضه های آقایان را نشان می دهد.

تست هورمون Progesterone

هورمون Progesterone  هورمون تولید شده در تخمدان ها است که کار رشد و رها کردن تخمک ها و رشد کردن لایه های داخلی و پوشش های داخلی رحم برای پذیرفتن جنین را عهده دار است و رحم را جهت بارداری فرد آماده می کند.

از طریق انجام آزمایش پروژسترون تخمک گذاری بانوان بررسی شده و خطرات سقط شدن جنین و یا ایجاد حاملگی خارج از رحم مورد ارزیابی قرار می گیرد.

تست هورمون Prolactin

هورمون Prolactin توسط غده هیپوفیز تولید شده و کمک به شروع شدن و حفظ شدن تولید شیر توسط مادر می کند.

با انجام تست هورمون پرولاکتین، ناباروری مردان و وجود اختلال در قاعدگی زنان و مشکلات ناباروری آنها مورد ارزیابی قرار می گیرد.

تست هورمون Testosterone

هورمون تستوسترون از هورمون های اصلی جنسی در آقایان است‌ که‌ موجب به وجود آمدن صفات فیزیکی و ویژگی های جسمی در آنها میشود.

این هورمون در داخل بیضه ها تولید می گردد ولی به مقدار کمی در غده فوق کلیوی مردان و تخمدان زنان تولید می‌ گردد.

میزان اندازه غیر طبیعی این هورمون نشان دهنده وجود بیماری های زمینه‌ای است که در ناباروری زنان و مردان تاثیر می گذارد.

آزمایش  GLOBULIN BINDING HORMONE SEX (SHBG)

درواقع SHBG نوعی پروتئین است که به وسیله کبد تولید می گردد و به هورمون  تستوسترون، هورمون دی هیدروتستوتسترون و هورمون استرادیول یا استروژن وصل می گردد.

در زمان ایجاد اتصال SHBG، این هورمون ها را در خون منتقل می کند.

انجام این آزمایش میزان سطح SHBG در داخل خون را اندازه گیری کرده و جهت بررسی کردن کمبود ها و یا وجود زیاد از حد تستوسترون مورد استفاده قرار می گیرد.

تست تیروئید

با استفاده از آزمایشات تیروئید که شامل آزمایش T3، T4، TSH، FT3، FT4، anti-TPO است عملکرد صحیح تیروئید مورد بررسی قرار می گیرد.

میزان پایین این هورمون موجب کم شدن توانایی بدن جهت آزاد سازی تخمک از تخمدان ها شده و روی باروری فرد تاثیر می گذارد.

آزمایشات مربوط به سلامت خون

انجام آزمایش CBC یا معاینه کامل خون

با انجام این آزمایش سلامت عمومی بدن مادر طی فاکتور هایی چون هموگلوبین نرمال، پلاکت خون و … بررسی می‌شود.

میزان هموگلوبین و نرمال بودن آن در زمان بارداری بسیار مهم است زیرا از این طریق جنین اکسیژن لازم را دریافت می کند.

بررسی کردن و ارزیابی کردن آهن و کم خونی

ارزیابی کردن میزان آهن بدن مادر پیش از بارداری بسیار مهم است زیرا کم بودن مقدار آهن بدن موجب ایجاد مشکلاتی در بارداری می‌شود و چنان چه درمان نشود خستگی و کم خونی را برای مادر به همراه ندارد.

بیماری تالاسمی نیز از طریق ایم آزمایش قابل شناسایی است.

انجام آزمایش BG RH

با انجام این آزمایش گروه های خونی زوج ها بررسی شده و در صورت منفی بودن خون مادر و  مثبت بودن خون پدر، مشکلاتی برای جنین ایجاد می گردد.

انجام دادن آزمایشات بیوشیمی

آزمایش کلسیم

کم بودن مقدار کلسیم سلامت استخوان های مادر و جنین را تحت تاثیر قرار می دهد.

انجام آزمایش کلسترول Cholesterol

وجود کلسترول زیاد از حد می تواند موجب ایجاد زایمان زودرس شود.

تست Vitamin D

با انجام آزمایش ویتامین D میزان این ویتامین در بدن اندازه گیری می گردد.

این ویتامین موجب تنظیم شدن کلسیم، منیزیم و فسفات بدن می‌شود.

کم بودن این ویتامین موجب ایجاد ناباروری و یا کم شدن باروری و ایجاد تغییرات هورمونی می‌شود.

تست اسید فولیک

اندازه گیری مقدار اسید فولیک قبل از بارداری بسیار مهم است زیرا جزو مهم ترین ویتامین هایی بوده که در زمان بارداری، مادر باید از لحاظ داشتن آن تامین باشد.

سلول های بدن برای رشد و نمو کردن به صورت سالم، به این ویتامین لازم دارند.

استفاده از اسید فولیک پیش از انجام لقاح و در اول های بارداری موجب ایجاد نقص های مادرزادی در کودک می‌شود، نقص هایی چون نقص لوله های  عصبی، شکاف کام ناشی از جمله نقص های ناشی از تنظیم نبودن اسید فولیک بدن است.

تست HbA1c

بررسی و اندازی گیری میزان هموگلوبین A1c جزو بهترین معیار هایی است که موجب کنترل و اندازه گیری دیابت می‌شود.

زنانی که به دیابت و فشار خون بالایی مبتلا هستند باید پیش از بارداری خود را از این لحاظ تحت کنترل قرار دهند.

ابتلا به دیابت نوع ۱ و ۲ باید ۳ تا  ۴ ماه پیش از باردار شدن از طریق  آزمایش هموگلوبین A1c  ارزیابی گردد تا از ایجاد نقص های مادرزادی و خطر سقط جنین جلوگیری شود.

انجام آزمایش های سرولوژی‌

انجام آزمایش HbsAg و انجام آزمایش HbsAb

برای بررسی میزان هپاتیت ب این آزمایش انجام می‌شود.

این هپاتیت مسری بوده و به نوزاد در حین زایمان منتقل می گردد.

انجام آزمایش سرخک و سرخچه یا واریسلا، اوریون، کزاز و سیاه سرفه

ابتلا به این بیماری ها در زمان بارداری موجب ایجاد اختلال در سیستم ایمنی نوزاد می‌شود.

بیماری سرخچه و واریسلا ممکن است موجب ایجاد ناتوانی مادام‌العمر نوزاد شود.

آزمایش های خون پیش از بارداری

بیشتر آزمایشاتی که پیش از بارداری انجام میشود مربوط به آزمایش خون است و آزمایشاتی چون CBC، آزمایشات بررسی هورمونی و بیشتر آزمایش های تشخیصی‌ را در بر می گیرد.

برای انجام دادن این آزمایش نمونه خون فرد توسط تکنسین آزمایشگاه گرفته شده و مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد و نتیجه آن در اختیار فرد قرار می گیرد.

آزمایشات ادرار پیش از بارداری

یکسری از آزمایشات پیش از بارداری با انجام آزمایش ادرار انجام می‌شود.

برای انجام این آزمایش مقدار کمی ادرار گرفته شده و مورد آزمایش قرار می گیرد.

نمونه ادرار برای این آزمایش در صبح ها و بعد از ناشتایی ۱۲ ساعته صورت می گیرد.

آزمایشاتی چون آزمایش کراتیتین  و کلامیدیا از طریق ادرار بررسی می‌شود.

تفسیر آزمایش قبل از بارداری

آزمایشات پیش از بارداری دارای موارد متعددی هستند که برای آگاهی از نتیجه آنها و تفسیر آنها باید از پزشک کم بگیرید.

ما در اینجا شما را با تفسیر تعداد محدودی از آنها آشنا می کنیم.

• میزان اوره باید بین ۷ الی ۲۰ میلی گرم باشد.

چنان چه مقدار آن خارج از این حد نرمال باشد نشانه ای از اختلال کبد و کلیه ها است.

• مقدار نرمال آزمایش کم خونی که MCV بین ۸۰ الی ۱۰۰ FL است و چنان چه کمتر از این حد نرمال باشد نشانه ای از تالاسمی مینور و یا کم خونی فرد است.
• مقدار نرمال ویتامین D باید بین ۲۰ الی ۵۰ نانوگرم در میلی لیتر باشد.

چنان چه مقدار آن کمتر از حد نرمال باشد نشانه آسیب رسیدن به سلامت استخوان ها است.

• مقدار نرمال TSH باید بین ۰.۴ الی ۴.۰ میلی واحد در لیتر است و مقدار پایین آن نشانه پرکاری تیروئید و مقدار زیاد آن نشانه کم کاری تیروئید است.
• مقدار نرمال AMH بین ۱ تا ۳ نانوگرم در میلی لیتر است و چنان چه مقدار آن پایین باشد نشانه شانس کم بارداری است.
• اگر HbsAg مثبت باشد نشانه ابتلا به هپاتیت B است.