برای انجام دادن آزمایش خون ناشتا، باید فرد مدت زمانی را پیش از انجام دادن آزمایش، از خوردن و آشامیدن خودداری نماید.
زمان لازم جهت ناشتا بودن برای آزمایش ها با یکدیگر فرق دارد و معمولا در بازه زمانی بین ۸ تا ۱۲ ساعت قرار می گیرد.
با ناشتا بودن فرد، پزشک می تواند مواردی را که تحت تاثیر غذا هستند، دقیق اندازه گیری نمایند از جمله کلسترول فرد و یا قند خون وی.
برای انجام دادن یکسری از تست های مربوط به خون ناشتایی لازم نیست و می توان نتایج را به دست آورد، ولی یکسری از آزمایشات هستند که نیاز به ناشتا بودن فرد دارند زیرا خوردن غذا باعث ایجاد تاثیر روی نتایج می گردد.
موادی چون چربی ها، کربوهیدرات های موجود در مواد غذایی، ویتامین ها و پروتئین ها موجب می گردد که نتایج آزمایش دستخوش تغییر شود. از جمله آزمایش هایی که نیاز به ناشتا بودن فرد دارد می توان موارد زیر را بیان نمود:
- آزمایش مربوط به قند خون
- آزمایش مربوط به کلسترول خون
- آزمایش مربوط به میزان تریگلیسیرید خون
- آزمایش مربوط به آهن سرم
- آزمایش مربوط به ویتامین B12 و Bکمپلکس
- آزمایش های مربوط به پانل عملکرد کلیه
- آزمایش مربوط به کراتینین
- آزمایش مربوط به اوره
- آزمایش مربوط به الکترولیت ها
مدت زمان ناشتایی برای آزمایش های خون
با توجه به نوع آزمایش مدت زمان ناشتایی نیز متفاوت است.
آزمایش قند خون ناشتا:
برای انجام دادن آزمایش قند خون فرد باید بین ۸ الی ۱۰ ساعت ناشتا باشد.
آزمایش کلسترول خون ناشتا:
یک سری آزمایش های کلسترول هست که نیاز به ناشتا بودن فرد ندارد. از جمله آزمایش های کلسترول که نیاز به ناشتایی دارد می توان به کلسترول بد یا LDL اشاره کرد که برای محاسبه آن باید فرد حدود ۱۴ ساعت ناشتا باشد.
آزمایش مربوط به سطح تریگلیسیرید خون ناشتا:
در بعضی از شرایط برای اندازهگیری تریگلسیرید نیاز به خطوط ۱۲ ساعت ناشتا بودن فرد است.
آزمایش ویتامین B12:
این آزمایش معمولاً نیاز به ناشتایی ندارد ولی در یک سری از شرایط پزشک انجام دادن ۶ تا ۸ ساعت ناشتایی را برای آن لازم می داند.
آزمایش آهن سرم:
این آزمایش نیاز به ۱۲ ساعت ناشتا بودن فرد دارد و فرد باید حدود ۲۴ ساعت قبل از آن از مصرف مکمل های آهن خودداری نماید.
آزمایش Bکمپلکس:
برای انجام آزمایش باید فرد حدود یک شبانه روز ناشتا باشد و از طریق آن تمام ویتامین های B موجود در بدن فرد مورد بررسی قرار می گیرد.
آزمایش مربوط به پانل عملکرد کلیه:
معمولاً این آزمایش به حدود ۸ الی ۱۲ ساعت ناشتا بودن فرد احتیاج دارد.
آزمایش کراتیتین ناشتا:
برای انجام دادن آزمایش کراتینین باید فرد ۸ الی ۱۲ ساعت از خوردن مواد غذایی خودداری کرده و ناشتا باشد. بعضی از شرایط ممکن است که نیاز به ناشتا بودن فرد نباشد در این مواقع پزشک حتماً آن را به فرد اطلاع می دهد.
آزمایش اوره ناشتا:
جهت انجام دادن آزمایش اوره باید فرد حدود ۸ الی ۱۲ ساعت پیش از آن ناشتا بوده و مواد غذایی مصرف نکند.
آزمایش مربوط به الکترولیت های ناشتا:
معمولا برای انجام دادن پانل الکترولیت نیاز به ناشتا بودن فرد نیست ولی از آنجا که میزان قند خون و کلسترول اندازهگیری میشود بنابراین بهتر است که فرد ۸ الی ۱۲ ساعت ناشتا باشد.
در صورت رعایت نکردن ناشتا بودن و خوردن مواد غذایی باید چه کار کرد؟
در این شرایط فرد باید به پزشک خود اطلاع دهد و در مورد اینکه آیا می توان دوباره آزمایش را انجام داد یا خیر سوال کند.
زیرا یک سری از تست های مربوط به خون هستند که با وجود ناشتا نبودن فرد باز هم می تواند مورد ارزیابی قرار گیرد.
برای داشتن نتیجه آزمایش درست باید حتماً صادق بود امکان دارد که در صورت ناشتا نبودن نیاز باشد که فرد انجام دادن آزمایش را به زمان دیگری انتقال دهد.
در چه شرایطی فرد نیاز به آزمایش خون ناشتا دارد؟
معمولا در شرایط وجود بیماری دیابت، بالا بودن کلسترول و کم شدن میزان آهن بدن، پزشک انجام دادن آزمایش خون ناشتا را برای فرد بیمار تجویز می کند زیرا در این مواقع فرد دارای علائم زیر می باشد:
- فرد احساس تشنگی زیاد از حد دارد.
- زخم های بدن فرد خیلی آهسته بهبود پیدا می کنند.
- فرد دچار تاری دید شده است.
- فرد دچار خستگی زیاد از حد است.
- تکرر ادرار برای فرد وجود دارد.
- فرد دارای سردرد و سرگیجه می باشد.
- رنگ پوست فرد تیره شده و ناخن های شکننده داشته باشد.
مواردی که ناشتا بودن برای آزمایش خون را راحت تر می کند
- بهتر است که فرد مقدار زیادی آب بنوشد زیرا مصرف زیاد آب باعث میشود که رگ های خونی برای انجام دادن آزمایش بهتر نمایان شوند.
- بهتر است که انجام دادن آزمایش خون، صبح زود صورت بگیرد در این شرایط فرد فقط یک وعده غذایی را مصرف نمی کند تحمل ناشتا بودن برای او راحت تر است.
- قبل از اینکه شروع به ناشتا بودن کنید، غذا میل کنید. استفاده کردن ازغذا پیش از شروع تایم ناشتایی باعث میشود که کمتر احساس گرسنگی کنید.
- برای ناشتا بودن باید از انجام دادن ورزش خودداری کنید زیرا در صورت داشتن فعالیت ورزشی غذای شما زودتر هضم میشود و شما زودتر احساس گرسنگی می کنید.
- بهتر است که مشغول به کار باشید زیرا مشغول بودن ذهن باعث میشود که زمان زودتر بگذرد و ذهن شما از گرسنه بودن دور شده و کمتر احساس گرسنگی کنید.
- چنانچه پزشک دستور قطع دارو را به شما نداده باشد می توانید پیش از انجام آزمایش داروهای خود را مصرف کنید.
- از مصرف آدامس و سیگار پیش از انجام آزمایش ناشتا خودداری کنید.
- حدود ۱۰ الی ۱۲ ساعت پیش از انجام آزمایش ناشتا می توانید مسواک بزنید.
- برای انجام آزمایش تیروئید نیاز به ناشتا بودن فرد نیست ولی بهتر است که پیش از انجام آن به دلیل تاثیر چربی بر نتیجه آزمایش، حدود ۳ ساعت از خوردن غذا خودداری کنید.
ناشتایی برای نوزادان و کودکان
برای نوزادان باید با فاصله زمانی ۴ ساعته از آخرین شیردهی آزمایش را انجام دهند و برای کودکان همانند بزرگسالان شرایط آزمایش ناشتا یکسان بوده و بهتر است که تولید برنامهریزی شود که آزمایش را در اول صبح گرفته و در مدت زمان ناشتا بودن سعی در پرت کردن حواس کودک داشته باشید تا بهتر بتواند این مدت زمان را تحمل نماید. چنانچه کودک شما به هر دلیلی اقدام به خوردن غذا نماید بهتر است که آزمایش را به زمانی بعد انتقال دهید تا نتیجه درستی از آن حاصل شود.
آیا می توان پیش از انجام دادن آزمایش خون آب نوشید؟
بله استفاده کردن از آب پیش از انجام آزمایش خون هیچ مانعی ندارد حتی باعث میشود که مایعات بیشتر در رگ ها وجود داشته عملکرد خونگیری آسانتر صورت بگیرد.
البته در بعضی از مواقع ممکن است که پزشک دستور دهد که هیچگونه موادی حتی آب را فرد نباید مصرف کند، مخصوصاً برای آزمایشات پیش از انجام جراحی که معده فرد باید کاملاً خالی بوده باشد.
پیش از شروع به ناشتا بودن باید فرد آب زیادی مصرف کند به طور کلی پیش از انجام آزمایش خون باید فرد آب فراوانی مصرف کرده و حتما چند لیوانی آب بنوشد تا خونگیری برای وی راحت تر انجام شود زیرا باعث منبسط شدن رگ ها و بهتر دیده شدن آنها توسط پرستار میشود.
