موکورمایکوزیس چیست؟

موکورمایکوزیس یک عفونت قارچی جدی و بالقوه کشنده است که توسط نوعی پاتوژن قارچی نادر اما فرصت طلب به نام موکورمایست ایجاد می شود.

موکورمایکوزیس، که به عنوان قارچ سیاه نیز شناخته می‌شود، در طول موج دوم (بین آوریل تا ژوئن 2021) اپیدمی COVID-19، با افزایش ناگهانی و ویرانگر و با نرخ مرگ و میر تا 50 درصد، مشکل بهداشتی شدیدی را در هند ایجاد کرده بود.

در حالی که علت دقیق افزایش ناگهانی آن و به طور خاص در طول موج دوم قابل بحث است، اشاره شده است که افرادی که دیابت دارند و از عفونت COVID-19 بهبود یافته‌اند بیشتر مستعد ابتلا به موکورمایکوز هستند.

با این اوصاف، دلیل ومکانیسم­های دقیقی که زمینه­ ساز افزایش این عفونت کشنده است، باید بررسی شود تا پاتوژنز و عناصر پاتولوژیک آن و کشف راه حل­ های پیشگیرانه یا درمانی منطقی برای آن کشف شود.

حدس زده می­شود که استفاده بی رویه از استروئیدها، آنتی بیوتیک­ها و روی به عنوان یک عمل خوددرمانی که در طول اپیدمی کووید-19 افزایش یافته بود، ممکن است دیس بیوز میکروبیوتای روده را افزایش داده و در نتیجه باعث سرکوب سیستم ایمنی شود و گروه در معرض خطر را بسیار مستعد ابتلا به این قارچ کرده باشد.

این مقاله تلاش می کند تا برخی از عوامل احتمالی و مکانیسم های بالقوه ای را که می تواند به درک و توضیح معمای افزایش ناگهانی، شدید و مرگبار عفونت­های موکورمایکوزیس در طول موج دوم اپیدمی کووید-19 کمک کرده است را بررسی نموده و مورد بحث قرار دهد.

عوارض موکورمایکوزیس

در دوران شروع همه ­گیری کووید 19 در اواخر سال 2019 بهداشت و سلامت انسان­ها در سراسر جهان تخریب شد و در عین حال بر اقتصاد جهانی نیز تأثیر زیادی گذاشته بود.

SARS-CoV-2 بیش از 220 کشور را تحت تأثیر قرار داد.

این بیماری با تقریبا 4176185 مرگ در سراسر جهان بشریت را تحت تاثیر قرار داد.

“موج دوم” SARS-CoV-2 و انواع آن همچنین بر جمعیت جهان تأثیر گذاشته بود. افزایش مرگبار تظاهرات و عوارض بی شمار و به طور خاص، افزایش عفونت با قارچ کشنده موکورمایکوزیس، زندگی بیماران مبتلا به COVID-19 را بیشتر در معرض خطر قرار داد.

همزمانی COVID-19 و موکورمایکوزیس (که تحت عنوان قارچ سیاه نیز شناخته می­شود) باعث بدتر شدن میزان مرگ و میر در شرایط همه­ گیری شد.

موکورمایکوزیس تهاجمی ممکن است بینی، چشم­ها و گاهی اوقات مغز را درگیر کند.

کشورهای در حال توسعه مانند هند، دومین کشور مبتلا به کووید-19 در جهان، شاهد افزایش ناگهانی بروز موکورمایکوزیس با درجه متفاوتی از شدت و آسیب شناسی بوده اند.

در هند، بیش از 45432 مورد بیمار و 4252 مورد مرگ ناشی از موکورمایکوزیس در 15 ژوئیه 2021 گزارش شده است که در بین بیماران مبتلا به کووید-19 یا در بیمارانی که از کووید-19 بهبود یافته بودند و موکورمایکوزیس رینوسربرال (77.6٪) داشته­ اند شایع ترین آنها بود.

از نظر اتیولوژیک، موکورمایکوزیس یک عفونت قارچی جدی است که توسط خانواده­ای از کپک­ها به نام موکورمایست­ها ایجاد می­شود. این قارچ‌ها به‌طور گسترده در محیط‌زیست، به ویژه در خاک‌های مرطوب، گیاهان و مواد غذایی در حال پوسیدگی، مدفوع پرندگان و حیوانات، آب و هوای اطراف محل‌های ساخت و ساز وجود دارد.

موکورومایکوسیت­ها پاتوژن­های نادر اما فرصت طلب هستند و در درجه اول افراد دارای نقص ایمنی را تحت تاثیر قرار می­دهند.

تهاجم آنها به عروق خونی منجر به انفارکتوس بافتی می­‌شود.

افرادی که مبتلا به بیماری‌های زمینه­ایی مانند دیابت، نوتروپنی، اضافه بار آهن، درمان با دفروکسامین، نارسایی کلیوی، سوء تغذیه پروتئینی، سرطان و سایر بیماری‌هایی هستند که سیستم ایمنی را تحت تأثیر قرار می‌دهند، بسیار مستعد ابتلا به این قارچ و بیماری مرتبط با آن هستند.

عوامل ایجاد موکورمایکوزیس چیست؟

یک بررسی اپیدمیولوژیک که حدود دو دهه پیش انجام شد نشان داد که موکورمایکوزیس، در صورت درمان نشدن، می تواند کشنده باشد و میزان مرگ و میر تا 54 درصد افزایش یابد. پیش از این، موکورمایکوزیس در هند حدود 14 مورد در هر 100000 جمعیت بود که یکی از بالاترین­ها در سطح جهانی است.

در حالی که اخیرا افزایش هشداردهنده‌ای در تعداد موکورمایکوز مرتبط با COVID-19 در هند مشاهده شده بود.

با توجه به این موضوع، دولت هند موکورمایکوزیس را به عنوان یک اپیدمی در بسیاری از ایالت­ها و مناطق اعلام کرد.

از آنجایی که تقریبا هیچ موردی از موکورمایکوز مرتبط با COVID-19 در طول موج اول SARS-CoV-2 وجود نداشت، سؤالاتی در مورد عوامل و عناصری که ممکن است باعث تحریک یا ایجاد این موج ناگهانی موکورمایکوزیس شده باشند، به ویژه در طول موج دوم، مطرح می­‌شود.

دیدگاه ­های متعددی در مورد شیوع موکورمایکوزیس در هند وجود دارد، طبق آمار WHO، هند در مجموع 15.3 درصد از جمعیت دیابتی جهان را دارد.

بر اساس مطالعات انجام شده، افرادی دیابتی که از عفونت کووید-19 بهبود یافته ­اند، بیشتر مستعد ابتلا به موکورمایکوز هستند.

از طرف دیگر، همچنین مشاهده شده است که حدود 85 درصد از بیماران موکورمایکوزیس دیابت یا دیابت کنترل نشده دارند.

مشخص شده است که بیماری قارچی در بیماران همراه یا گاهی اوقات در بیماران غیر دیابتی کووید-19 شایع تر است، به ویژه در بیمارانی که برای مدت طولانی دوزهای بالایی از استروئید دریافت کرده­اند یا تحت درمان حمایتی با اکسیژن ونتیلاتور بوده اند.

علاوه بر این، سطح بهداشت ضعیف و یا مدیریت نامناسب دیابت، محیطی فرصت‌طلب برای عفونت قارچی فراهم می‌کند.

مطالعات قبلی، دیابت نوع 2 کنترل نشده را به عنوان یکی از عوامل اصلی خطر برای موکورمایکوزیس دخیل دانستند، اگرچه دیابت نوع 1 (10-15٪) و دیابت ثانویه نیز در موارد کمی گزارش شده است.

دیابت نوع 2 به عنوان علت اصلی 44 تا 88 درصد موارد مطرح شده است و تقریبا نیمی از موارد با کتواسیدوز تشخیص داده شده­ اند. طبق آمار از تمام موارد موکورمایکوز مرتبط با کووید-19، حدود 80.4 تا 96.7٪ از بیماران دیابت داشتند (میانگین HbA1=10 و 87.8٪) بیماران تحت درمان با کورتیکواستروئید بودند.

به غیر از استفاده سیستمیک از کورتیکواستروئید و دیابت، چندین عامل دیگر از جمله درمان سرکوب کننده سیستم ایمنی (به عنوان مثال، استفاده از توسیلیزوماب)، نقص ایمنی، پیوند عضو و اضافه بار آهن نیز ممکن است باعث شود که فرد مستعد ابتلا به موکورمایکوزگردد. علاوه بر این، سل ریوی و بیماری­های مزمن کلیه نیز به عنوان عوامل خطر و در حال ظهور برای افزایش بروز موکورمایکوزیس مطرح می باشد.

از دلایل دیگر ابتلا به موکورمایکوزیس می­توان اقدامات احتیاطی غیرقابل کنترل بیش از حد را نام برد. یکی از این نمونه­ها بخور مکرر است که ممکن است میکروبیوم و ویروم مفید مجرای بینی را مختل کند.

عدم تعادل میکروبی بینی (دیسبیوز) ممکن است ایمنی موضعی را سرکوب کند و در نتیجه ممکن است فرصتی برای عفونت قارچی ایجاد کند. در طول کووید-19، در تلاش برای پیشگیری/بهبود عفونت ویروسی، تعداد فزاینده‌ای از مردم روی نامتناسب از طریق ویتامین‌ها و سایر مکمل‌های غذایی مصرف می‌کنند.

بدیهی است که کمبود روی رشد قارچ را در بدن مهار می­کند. بنابراین، رویکرد مبتنی بر کاهش روی می­تواند برای درمان موکورمایکوزیس استفاده شود.

علاوه بر این، بسیاری از بیمارانی که تحت درمان پزشکی بودند و تحت اکسیژن درمانی نبودند، مبتلا به موکورمایکوزیس شده اند. بنابراین، به نظر می­رسد هیچ ارتباط قطعی بین اکسیژن درمانی و حساسیت به عفونت وجود ندارد.

علاوه بر این، موکورمایکوزیس به عوامل آب و هوایی مانند تغییرات فصلی، رطوبت و دمای محیط بستگی دارد. بنابراین، این دلایل و دیگر دلایل آن باید بررسی شوند تا نتیجه­گیری بالقوه و راه حل­های منطقی را کشف کنیم.