سالانه تعداد زیادی عمل جراحی تعویض مفصل در سراسر جهان انجام می شود و تعداد آن ها رو به افزایش است.

عفونت مفصل بعد از پروتز (PJI)، یکی از عوارض و علل اصلی شکستن ایمپلنت پس ازجراحی است که با بار مالی قابل توجهی بر سیستم مراقبت های بهداشتی و عوارض جسمی و روانی قابل توجهی برای بیماران همراه است.

عفونت پروتز مفصل از عوارض جدی آرتروپلاستی مفصل ران و زانو و یکی از دلایل رایج برای تعویض مفصل است.

شروع PJI ممکن است کمتر از سه ماه پس از آخرین جراحی رخ دهد.

این عفونت ها معمولاً در زمان عمل، از طریق آلودگی حین عمل شروع می شوند و معمولاً توسط میکروارگانیسم های نسبتاً خطرناک ایجاد می شوند.

گاهی PJI با تاخیر، بعد از 3 ماه رخ می دهد. شروع دیررس PJI، معمولاً پس از 12 تا 24 ماه بعد از جراحی رخ می دهد و احتمالاً به دلیل عفونت داخلی در ارگان های دیگر است و به ندرت ممکن است به دلیل عفونت در زمان جراحی باشد.

تظاهرات بالینی PJI بسته به ارگانیسم، نحوه شروع عفونت، پاسخ ایمنی میزبان، ساختار بافت نرم اطراف مفصل و مفصل درگیر متفاوت است.

علائم شایع PJI شامل درد، تورم یا جمع شدن مایع در مفصل، قرمزی یا گرمی اطراف مفصل و تب می باشد.

چگونه عفونت مفصل بر حرکت و عملکرد بدن تأثیر می‌گذارد؟

عفونت مفصل می‌تواند تأثیرات شدیدی بر حرکت و عملکرد بدن بگذارد.

زمانی که مفصل دچار عفونت می‌شود، التهاب شدید و درد در ناحیه مفصل ایجاد می‌شود که باعث محدود شدن دامنه حرکتی آن می‌شود.

این التهاب می‌تواند موجب کاهش انعطاف‌پذیری و عملکرد طبیعی مفصل گردد، به طوری که فرد قادر به حرکت دادن مفصل با سرعت و آزادی معمولی نباشد.

درد ناشی از عفونت ممکن است فرد را از انجام فعالیت‌های روزمره و تحرک طبیعی بازدارد و این امر به تدریج می‌تواند منجر به ضعف عضلات اطراف مفصل و کاهش توانایی‌های فیزیکی فرد شود.

در موارد شدیدتر، عفونت مفصل می‌تواند آسیب دائمی به بافت‌های مفصلی و غضروف‌ها وارد کند.

در صورتی که عفونت درمان نشود، التهاب و عفونت می‌تواند باعث تخریب ساختار مفصل شود که به تغییر شکل و ناتوانی حرکتی دائمی منجر می‌گردد.

این وضعیت ممکن است نیاز به جراحی‌های پیچیده برای ترمیم یا تعویض مفصل پیدا کند.

به علاوه، عفونت مفصل ممکن است به سایر قسمت‌های بدن گسترش یابد و مشکلات بیشتری برای سیستم‌های مختلف بدن ایجاد کند، که تأثیر منفی بیشتری بر حرکت و کیفیت زندگی فرد خواهد داشت.

تشخیص عفونت مفصل

روش های تشخیصی زیادی وجود دارد که در ادامه به چمد مورد آن اشاره می کنیم.

علائم بالینی و معاینه فیزیکی

اولین مرحله در تشخیص عفونت مفصل، بررسی علائم بالینی بیمار است.

درد، التهاب، قرمزی و گرمی در ناحیه مفصل از جمله نشانه‌های شایع عفونت مفصل هستند.

محدودیت حرکت مفصل و تب نیز می‌توانند از علائم همراه با عفونت باشند. پزشک معمولاً با انجام معاینه فیزیکی و بررسی تاریخچه پزشکی بیمار، به دنبال شواهدی برای تأیید یا رد احتمال عفونت می‌گردد.

در صورت وجود این علائم، پزشک احتمالاً به انجام آزمایش‌های تکمیلی نیاز خواهد داشت.

آزمایش‌های خون

آزمایش‌ خون می‌توانند اطلاعات ارزشمندی در تشخیص عفونت مفصل فراهم کنند.

افزایش شمار گلبول‌های سفید خون و بالاتر بودن سطح پروتئین‌های التهابی مانند “C-reactive protein” (CRP) و “erythrocyte sedimentation rate” (ESR) معمولاً نشان‌دهنده وجود عفونت یا التهاب است.

این آزمایش‌ها به پزشک کمک می‌کنند تا شدت التهاب و عفونت را بررسی کرده و تصمیم‌گیری در مورد نیاز به درمان را آسان‌تر کنند.

آزمایش‌های تصویربرداری

تصویربرداری از مفصل با استفاده از رادیوگرافی (اشعه ایکس) یا تصویربرداری با امواج مافوق صوت (اولتراسونوگرافی) می‌تواند به پزشک در تشخیص عفونت مفصل کمک کند.

رادیوگرافی ممکن است نشان‌دهنده تغییرات در استخوان‌ها و بافت‌های مفصلی باشد که ناشی از عفونت است.

در حالی که اولتراسونوگرافی می‌تواند تجمع مایع در مفصل (که ممکن است ناشی از عفونت باشد) را شناسایی کند.

تصویربرداری به‌ویژه در تشخیص عفونت‌های عمیق‌تر و تحلیل وضعیت مفصل مؤثر است.

آزمایش مایع مفصلی

برای تشخیص دقیق‌تر عفونت مفصل، پزشک ممکن است از مایع مفصلی نمونه‌برداری کند.

این فرآیند با استفاده از سوزن برای خارج کردن مایع از داخل مفصل انجام می‌شود و به نام “آرترو سنتز” شناخته می‌شود.

مایع جمع‌آوری‌شده تحت آزمایش‌های مختلف قرار می‌گیرد تا وجود باکتری‌ها یا سایر عوامل عفونی در آن تأیید شود.

این آزمایش به پزشک کمک می‌کند تا نوع عفونت (باکتریایی، ویروسی یا قارچی) را شناسایی کرده و درمان مناسبی تجویز کند.

دلایل ایجاد عفونت مفصل

عفونت مفصل معمولاً به دلیل ورود میکروب‌ها، به‌ویژه باکتری‌ها، به داخل مفصل رخ می‌دهد.

این میکروب‌ها ممکن است از طریق خون به مفصل برسند و یا از طریق آسیب‌های مستقیم مانند جراحی، ضربه یا آسیب به پوست و بافت‌های اطراف مفصل وارد بدن شوند.

در مواردی که سیستم ایمنی بدن ضعیف است، مانند در بیماران مبتلا به دیابت، HIV، یا افرادی که تحت درمان‌های شیمی‌درمانی قرار دارند، احتمال ابتلا به عفونت مفصل افزایش می‌یابد.

عفونت‌های باکتریایی ناشی از باکتری‌های مقاوم به درمان مانند Staphylococcus aureus می‌توانند در ایجاد عفونت‌های مفصلی نقش داشته باشند.

یکی دیگر از دلایل شایع ایجاد عفونت مفصل، جراحی‌های ارتوپدی مانند تعویض مفصل یا عمل‌های پیچیده دیگر است.

در این نوع جراحی‌ها، احتمال ورود میکروب به مفصل از طریق برش‌های جراحی یا قرار گرفتن اجسام خارجی در مفصل (مانند پروتزها) وجود دارد.

عفونت‌های قبلی یا عفونت‌های مداوم در قسمت‌های دیگر بدن می‌توانند از طریق جریان خون به مفصل‌ها منتقل شوند.

بیماری‌های التهابی مفصلی مانند آرتریت روماتوئید نیز ممکن است خطر ابتلا به عفونت مفصل را افزایش دهند، زیرا سیستم ایمنی بدن در این افراد به طور غیرطبیعی به بافت‌های خود حمله می‌کند و آسیب به مفاصل ایجاد می‌کند.

عوامل خطرناک عفونت مفصلی

عوامل خطر زای عفونت مفصل مصنوعی عبارتند از:

• آرتروپلاستی قبلی یا عفونت مفصل مصنوعی در همان محل قبلی
• مصرف دخانیات
• چاقی
• آرتریت روماتوئید
• بدخیمی
• سرکوب سیستم ایمنی
• دیابت

عوامل خطر پس از عمل عبارتند از:

عوارض ترمیم زخم (مانند عفونت سطحی، هماتوم، تأخیر در بهبود زخم، نکروز یا باز شدن زخم)،

• فیبریلاسیون دهلیزی
• انفارکتوس میوکارد
• عفونت دستگاه ادراری
• بستری شدن طولانی مدت در بیمارستان پس از عمل
• باکتریمی ناشی از باکتری به نام استافیلوکوکوس اورئوس

در نظر گرفتن همه این عوامل بالقوه هنگام ارزیابی خطرات PJI بعد از عمل مهم است.

برخی پاتوژن های پنهان دارای متابولیسم ضعیفی هستند که از شناسایی دقیق آن ها در کشت جلوگیری می کند.

استافیلوکوکوس اپیدرمیس، استافیلوکوکوس اورئوس و سودوموناس آئروژینوزا تقریباً 75 درصد از عفونت های مفصل را تشکیل می دهند.

استافیلوکوکوس اورئوس و استافیلوکوک اپیدرمیس رایج ترین باکتری های عفونت زا هستند.

اگرچه پیشگیری موثرترین راهبرد است، اما دستیابی به تشخیص واضح و به موقع PJI برای موفقیت و هدایت درمان قطعی حیاتی است.

علیرغم پیشرفت چشمگیر در سال های اخیر، تشخیص عفونت مفصل بعد از پروتز (PJI) همچنان یک چالش است.

به طور معمول ترکیبی از آزمایشات سرولوژیکی، سینوویال، میکروبیولوژیکی، بافت شناسی و رادیولوژیکی برای تشخیص عفونت انجام می شود.

روش‌های مولکولی در سال‌های اخیر به عنوان روشی دقیق برای بررسی عفونت معرفی شده اند.

آزمایشات میکروبیولوژیکی در حال حاضر ابزار مهمی برای جهت دهی به درمان PJI است.

تشخیص عامل عفونت بر اساس میکروبیولوژی، منجر به درمان آنتی بیوتیکی اختصاصی می شود که مهم ترین روش تشخیصی برای PJI در روزهای اولیه آرتروپلاستی است.

استفاده از تکنیک‌های مولکولی، شاید مهم‌ترین پیشرفت دهه‌های اخیر در تشخیص میکروبیولوژیکی است و به سرعت برای تشخیص PJI در حال گسترش است.

در حالت ایده آل، همه عفونت ها را می توان با بالاترین حساسیت و ویژگی با استفاده از این تکنیک ها شناسایی کرد.

تکنیک‌های فعلی مبتنی بر واکنش زنجیره‌ای پلیمراز (PCR) آثاری از ژن میکروارگانیسم‌ها را شناسایی می‌کنند.

هنگامی که برای انجام تست از مایع مفصل استفاده شود، این تکنیک اثربخشی قابل توجه و حساسیت بالایی در تشخیص میکروارگانیسم های عفونی از بافت اطراف پروتز را نشان می دهد.

نتایج تکرارپذیری نشان داده است که در آزمایشگاه‌های مجرب و آموزش دیده، این روش می‌تواند بسیار مفید باشد.

علاوه بر این، از آنجا که این روش می تواند تقریباً تمام باکتری های موجود را شناسایی کند، پتانسیل بسیار بالایی برای تشخیص دارد.

با این حال، برای انجام دقیق این تکنیک، یک آزمایشگاه مولکولی با کیفیت بالا با کارشناسان با تجربه مورد نیاز است.

به هر حال ترکیبی از تکنیک‌های جدید و کلاسیک می تواند تشخیص PJI را بهبود ‌بخشند.

شک بالینی پزشک به عفونت، منجر به جمع آوری نمونه مایع مفصل می شود.

بیوپسی سینوویال از راه پوست جایگزین خوبی برای نمونه های مایع سینوویال است.

نمونه‌برداری‌ از بافت اطراف پروتز، قبل از جراحی، سبب افزایش حساسیت تشخیص است.

مایع سینوویال برای کشت باید در یک لوله استریل (به طور ایده آل یک لوله قرمز بدون مواد افزودنی و یک لوله با یک ضد انعقاد مانند اسید اتیلن دی آمین تتراستیک برای محافظت در برابر لخته شدن) یا در بطری های کشت خون فرستاده شود.

در صورت استفاده از بطری های کشت خون، مایع سینوویال نیز باید برای رنگ آمیزی گرم در یک ظرف استریل ارسال شود.

استفاده از بطری های کشت خون ممکن است احتمال آلودگی نمونه با عوامل غیر بیماری زا پوست را افزایش دهد.

در چنین مواردی، نتایج کشت باید در زمینه نتیجه رنگ آمیزی گرم تفسیر شود.

هدف از تشخیص، درمان عفونت، جلوگیری از عود مجدد عفونت، رفع درد مفصل و بهبود عملکرد آن است و این نتیجه توسط همکاری یک تیم چند رشته ای، از جمله جراح ارتوپد، میکروبیولوژیست بالینی و متخصص بیماری های عفونی قابل دستیابی است.

عفونت مفصل مصنوعی (PJI) یکی از عوارض جدی کاشت مفصل مصنوعی است که با تشخیص دقیق و به موقع می توان جلوی پیشرفت عفونت را گرفت.