هموسیستئین

هموسیستئین اسیدآمینه ای است که باعث تجزیه ویتامین B6 و B12 و همچنین اسید فولیک شده و ترکیبات مورد نیاز بدن را تامین می کند.

زمانی که میزان هموسیستئین خون بالا رود نشانه ای از این است که ویتامین های تجزیه کننده کاهش یافته اند.

آزمایش هموسیستئین

پروتئین جزو مواد مغذی بدن است و بدن برای ساختن آن به هموسیستئین احتیاج دارد.

وجود مقداری نرمال از هموسیستئین در داخل خون در ساختن پروتئین کمک کننده است.

با استفاده از آزمایش هموسیستئین، مقدار هموسیستئین موجود در خون اندازه گیری می شود.

هموسیستئین که نوعی اسید آمینه است به میزان کم در داخل سلول ها وجود دارد و خیلی سریع توسط بدن تجزیه می گردد.

تجزیه هموسیستئین از طریق ویتامین B12، B6 و اسید فولیک صورت می گیرد.

باید همیشه به مقدار خیلی کم هموسیستئین در داخل خون وجود داشته باشد و چنان چه میزان آن در جریان خون بالا بود نشانه ای از کم بودن ویتامین های بدن و بیماری های قلبی و ارثی است.

با بالا بودن مقدار هموسیستئین خون، ریسک ابتلا به بیماری های عروق کرونری قلب، عروق محیطی، بروز سکته مغزی و همچنین آترواسکلروز بالا می رود، زیرا وجود هموسیستئین بالا در خون ریسک ایجاد لخته خون در داخل رگ‌ ها را بیشتر کرده و با بروز حملات قلبی و سکته مغزی همراه خواهد بود.

پزشکان برای افرادی که مشکوک به سوءتغذیه هستند انجام آزمایش هموسیستئین را تجویز می کنند.

وجود علائمی از کمبود ویتامین های B12، B6 و اسید فولیک در بدن باعث می‌ شود که پزشک از آزمایش هموسیستئین برای بیمار خود استفاده نماید تا سطح اسید آمینه و ویتامین های بدن را بررسی نماید.

نوعی بیماری ارثی نادر وجود دارد که باعث عدم تجزیه پروتئین های خاص در طول انجام متابولیسم می گردد، در این مواقع پزشک از آزمایش هموسیستئین برای بیمار استفاده می کند.

اکثر مواقع وجود عدم تعادل هموسیستئین از دوران کودکی در فرد رخ داده و این خود باعث می‌ شود در دوران نوزادی، نوزاد تحت غربالگری از لحاظ ابتلا به این بیماری قرار بگیرد.

در غربالگری انجام شده مقدار متیونین مورد بررسی قرار می گیرد و چنان چه اختلالی وجود دارد پزشک اقدامات درمانی لازم در رابطه با آن را انجام می دهد.

شرایط انجام آزمایش هموسیستئین

برای اینکه آزمایش هموسیستئین انجام شود بیمار باید موارد زیر را مورد توجه قرار دهد و رعایت نماید:

• نمونه گیری آزمایش از طریق خون و ادرار می باشد.
• برای انجام این آزمایش خون ناشتا فرد باید ۱۲ ساعت ناشتا باشد.
• چنان چه دارویی مصرف می کنید پزشک خود را در جریان بگذارید تا اگر لازم است برای انجام آزمایش مصرف آن را قطع نمایید.

چگونگی انجام آزمایش هموسیستئین

تکنسین آزمایشگاه از طریق سوزنی کوچک و وارد کردن آن در رگ، نمونه خون لازم را از رگ بازوی شخص برمی دارد و آن را در لوله آزمایش موجود جمع آوری می کند.

در زمان ورود و خروج سوزن ممکن است کمی سوزش و درد ایجاد گردد که کاملا موقتی است و چند دقیقه بعد رفع می شود.

سطح نرمال هموسیستئین خون

برای عملکرد درست بدن باید پروتئین ها و ویتامین ها دارای مقدار و اندازه طبیعی باشند.

زمانی که میزان سطح ماده ای در بدن بالا و پایین شود و در حد نرمال نباشد موجب بروز مشکلاتی در افراد می گردد.

نتایج حاصل از آزمایش هموسیستئین خون به قرار زیر هستند:

• میزان سطح نرمال آن باید کمتر از ۱۵ میکرومول‌ در لیتر خون (mcmol/L) باشد.
• زمانی که میزان سطح آن بین ۳۰ تا ۱۰۰ میکرومول در لیتر خون باشد، یعنی سطح آن بالا است.
• زمانی که میزان سطح آن از ۱۰۰ میکرومول در لیتر خون بیشتر باشد یعنی در سطح خطرناکی قرار دارد.

بالا بودن سطح این آزمایش خون نشانه ای از این است که شخص مستعد ابتلا به بیماری های قلبی و عروقی می باشد.

چه زمانی آزمایش هموسیستئین تجویز می گردد؟

زمانی که شخصی با علائم مربوط به کمبود ویتامین B و اسیدفولیک روبرو شود پزشک برای وی از آزمایش هموسیستئین استفاده می کند.

علائم بروز یافته در شخص بیمار به قرار زیر است:

• خسته شدن
• ابتلا به سرگیجه
• داشتن ضعف در بدن
• سوزن سوزن شدن قسمت های مختلف بدن چون دست و پا ها
• وجود پوستی که دچار رنگ پریدگی شده
• وجود درد در دهان و زبان شخص

در صورت ابتلا به بیماری های قلبی و داشتن سابقه ابتلا به این بیماری ها در خانواده نیز پزشک از آزمایش هموسیستئین برای بیمار خود استفاده می کند.

عواملی که مقدار هموسیستئین خون را بالا می برند

عواملی هستند که بر روی هموسیستئین خون تاثیر گذاشته و میزان آن را بالا می برند، از جمله:

• استفاده از دارو هایی چون داروی نیاسین، داروی colestipol، داروی اکسید نیتروژن، داروی فنی توئین، داروی متفورمین، داروی pemetrexed و …
• داشتن رژیم غذایی که حاوی مقدار زیادی متیونین است. متیونین را می توان در گوشت و همچنین فرآورده های لبنی به مقدار زیاد پیدا کرد.
• کشیدن سیگار
• بالا بودن وزن بدن و چاق بودن
• داشتن سن بالا و افزایش یافتن آن
• استفاده از قهوه و نوشیدنی هایی که کافئین دار هستند.
• استفاده کردن از الکل‌ و مصرف کردن مشروبات الکلی
• عوامل ژنتیکی که باعث ایجاد اختلال در سوخت و ساز بدن می شود.
• نبود مقدار کافی ویتامین B12، B2، B6، منیزیم فولات و بتائین‌

اختلالات ایجاد شده با پایین بودن مقدار هموسیستئین خون

کاهش مقدار هموسیستئین خون باعث بروز اختلالات زیر در فرد می شود:

• بروز برخی بیماری های قلبی
• ابتلا به کم خونی
• وارد شدن آسیب به رگ های مغزی
• کاهش یافتن فشار خون
• ایجاد اختلالاتی در یادگیری
• ایجاد اختلالاتی در تمرکز
• بروز نفس تنگی
• ابتلا به کم کاری تیروئید
• داشتن حس سوزن سوزن در پا ها
• نابارور شدن و سقط کردن جنین

اختلالات ایجاد شده با افزایش هموسیستئین خون

بالا رفتن هموسیستئین موجب بروز اختلالاتی در متیونین و سیستئین می شود.

این بالا بودن هموسیستئین عوارض زیر را با خود به همراه دارد:

• ابتلا به آلزایمر و بروز زوال عقل
• افزایش ریسک جهش ژن
• ابتلا به بیماری میگرن و بروز سردرد
• بر روی استخوان ها تاثیر گذاشته و مشکلات استخوانی را ایجاد می کند چون بروز پوکی استخوان
• ایجاد اختلالات روانی چون اختلال افسردگی
• ایجاد مشکلاتی رفتاری چون اوتیسم
• ایجاد کشیدگی در برخی از اندام های بدن چون انگشتان

با بالا بودن سطح هموسیستئین چه گزینه های درمانی را می توان به کار گرفت؟

کمبود ویتامین های B در بدن با افزایش سطح هموسیستئین همراه است از این رو با مصرف کردن ویتامین B می توان این مشکل را تا حدودی برطرف نمود.

برای افزایش میزان ویتامین B بدن، پزشک ممکن است رژیم غذایی خاصی را برای بیمار در نظر بگیرد که شامل لوبیا، سبزیجاتی که سبز هستند و هر ماده غذایی حاوی ویتامین B، باشد‌.

چنان چه میزان ویتامین B بسیار کم باشد ممکن است حتی پزشک مصرف مکمل های دارای ویتامین B را برای بیمار خود تجویز نماید.

با شروع درمان جهت رفع این اختلال بیمار باید هر ۲ ماه یکبار آزمایش هموسیستئین را تمدید کند تا متوجه اثرگذاری روند درمان در این رابطه بشود‌.

اگر نتایج آزمایشات دوباره، همچنان میزان بالای هموسیستئین را نشان دهد پزشک باید راهکار هایی دیگر را جهت افزایش میزان ویتامین B بدن در نظر بگیرد.