آنتی‌‌ سانترومر آنتی بادی (Anticentromere Antibody) چیست؟

آنتی بادی آنتی‌سانترومر یکی از چند آنتی بادی ضد هسته ای می باشد که سانترومر را مورد هدف و حمله قرار می دهد.

آنتی بادی ها پروتئین های تولید شده توسط سیستم ایمنی بدن هستند که اشتباها به بافت های بدن حمله می کنند.

سانترومر جزئی از کروموزوم هایی است که در هسته سلول های موجود در بدن قرار دارد.

برخی بیماری های خودایمنی چون بیماری اسکلرودرمی سیستمیک محدود (CREST) و  اسکلرودرمی موجب بروز این آنتی بادی شده که از طریق آزمایش سانترومر آنتی بادی می توان به وجود آنها پی برد.

آزمایش آنتی بادی آنتی‌سانترومر  یا ACA

با استفاده از  تست ACA  اختلال خود ایمنی اسکلرودرمی محدود پوستی و همچنین سندروم کرست مشخص می گردد و از طریق آن می توان موجب تمایز این بیماری با بیماری هایی که علائمی مشابه دارند شد.

بیشتر مواقع این آزمایش را همراه با دیگر آزمایشات اتوآنتی بادی چون ANA مورد استفاده قرار می دهند.

پزشکان برای تهیه اطلاعات تکمیلی از آزمایش ANA، آزمایش ACA  را به کار می گیرند.

آزمایش ACA  ممکن است همراه با آزمایش Scl-70 تجویز شود.Scl-70 نوعی اتوآنتی‌‌بادی است که در زمان ابتلا به اسکلرودرما ایجاد می گردد.

آزمایشات آنتی بادی ممکن است به صورت پانل آنتی بادی برای مشخص شدن بیماری های خودایمنی و بیماری اسکلروز سیستمیک مورد استفاده قرار بگیرند.

به طور کلی هدف از انجام آزمایش آنتی بادی آنتی‌سانترومر تشخیص دادن آنتی بادی های ضد سانترومر است تا اسکلرودرمی پوستی محدود را تشخیص دهند.

اسکلرودرمی نوعی بیماری روماتیسمی یا بیماری بافت همبند است و به صورت موضعی و سیستمیک وجود دارد که هر یک از اینها دارای انواع مختلف می باشند.

زمان استفاده از تست ACA

افرادی که تست ANA آنها نتیجه ای مثبت دارد یا علائمی از اختلال CREST را با خود دارند از این تست استفاده می کنند.

از علائم CREST می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• ابتلا به بیماری رینود که به دلیل کاهش جریان خون موجب سفید و آبی شدن انگشتان دست و پا می‌شود.
• ابتلا به اسکلروداکتیلی که با محکم، ضخیم و همچنین درخشان شدن پوست دست‌ها همراه است.
• کلسینوز که موجب رسوب کردن کلسیم در زیر پوست می‌شود.
• وجود اختلال در عملکرد مری که باعث مشکل بلع، ریفلاکس اسید معده و ایجاد سوزش در معده می گردد.
• تلانژیکتازی که باعث ایجاد لکه های قرمز بر روی پوست می‌شود و دلیل آن متورم شدن مویرگ ها است.

روش های انجام آزمایش آنتی سانترومر آنتی بادی

آزمایش آنتی سانترومر آنتی بادی به طریق زیر انجام می گیرد:

روش IIF یا ایمونوفلورسانس غیرمستقیم

در این روش نمونه خون بیمار از طریق سرنگ جمع آوری شده و جدا سازی سرم به وسیله سانتریفیوژ انجام می گیرد.

سپس بستری بر روی لام شیشه ای تهیه میشود که دارای سلول اپیتلیال انسان است.

بعد با ریختن قطره ای از سرم بیمار بر روی بستر، آن را در دمای ۳۷ درجه برای ۳۰ الی ۶۰ دقیقه انکوبه می کنند.

در این مدت زمان ۳۰ الی ۶۰ دقیقه ای هر گونه آنتی بادی آنتی سانترومر موجود به آنتی ژن سانترومر وصل می‌شود.

اسلاید را برای چند بار با محلول بافر می‌شویند تا موجب از بین رفتن اجزای سرم که غیر متصل هستند شوند.

در این مرحله آنتی بادی ثانویه نشاندار شده ای به بستر اضافه می گردد تا به آنتی بادی آنتی سانترومر یا ACA وصل شده به آنتی ژن سانترومر، وصل گردد.

با بزرگ نمایی ۴۰ الی ۱۰۰ برابری اسلاید مورد نظر در زیر میکروسکوپ فلورانس مورد بررسی قرار می گیرد و وجود داشتن آنتی بادی آنتی سانترومر به صورت الگوی رنگ مشخصی نمایان می گردد.

روش ELISA یا سنجش ایمونوسوربنت مرتبط با آنزیم

در این روش نمونه خون با استفاده از سرنگ تهیه شده و از طریق سانتریفیوژ ها سرم جدا می گردد.

بستری از آنتی ژن سانترومر خالص تهیه می شود و بعد سرم بیمار را به آن اضافه می کنند و در دمای اتاق آن را به مدت ۱ ساعت انکوبه می کنند.

در این مدت زمان ۱ ساعته آنتی بادی آنتی سانترومر به آنتی ژن های سانترومر وصل می‌شود.

سپس چند باری بستر را با محلول بافر می‌شویند تا جزء هایی از سرم که متصل نشده اند از بین بروند.

در این مرحله آنتی بادی ثانویه ای که دارای آنزیم پراکسیداز ترب کوهی می باشد به سوبسترا افزوده شده تا به آنتی بادی آنتی سانترومر وصل شده به آنتی ژن های سانترومر، وصل گردند.

سپس سوبسترای مخصوص آنزیم به سوبسترا اضافه شده تا چنان چه آنتی بادی آنتی سانترومر وجود داشت آنزیم بستر تبدیل به محصولی رنگی گردد.

میزان شدت رنگ با توجه به مقدار ACA مشخص می گردد.

در آزمایش ACA چه چیزی اندازه گیری میشود؟

آنتی بادی آنتی‌سانترومر پروتئین تولید شده توسط سیستم ایمنی بدن است که اشتباها بافت های سالم بدن را مورد حمله قرار داده است.

ACA ها جزو آنتی بادی های ضد هسته ای هستند و سانترومر ها را مورد هدف قرار می دهند.

از طریق تست ACA مقدار این آنتی بادی مشخص شده تا نوع اسکلرودرما که جزو اختلالات نادر بافت همبند است، بهتر تشخیص داده شود.

اسکلروز سیستمیک دارای دو گونه هستند:

• اسکلروز سیستمیک پوستی پراکنده که باعث تحت تاثیر قرار گرفتن کل بدن می گردد.
  حدود ۵ درصد از افراد مبتلا به این بیماری دارای تست ACA مثبت می باشند.
• اسکلروز سیستمیک پوستی محدود که دارای ارتباط با یک الی چند علامت است و معمولا با سندروم کرست آن را می‌شناسند.
  حدود ۶۰ الی ۸۰ درصد از افراد مبتلا به این بیماری دارای تست ACA مثبت هستند.

مراحل انجام تست آنتی بادی آنتی سانترومر یا ACA

تست ACA  از طریق جمع آوری آزمایش خون انجام میشود و نمونه خون مورد نیاز توسط پرسنل آزمایشگاه از بازوی فرد تهیه می گردد.

انجام این آزمایش به آمادگی خاصی احتیاج ندارد و در مورد مصرف یا قطع دارو های مصرفی پیش از آزمایش، اطلاعات لازم توسط پزشک ارائه میشود.

نمونه خون از رگ بازو تهیه شده و برای انجام آن نواری را در اطراف بازو می بندند و با ضد عفونی کردن ناحیه مورد نظر خون گیری توسط سوزن انجام میشود.

ورود سوزن به دست با حس سوزشی خفیف همراه است.

با خروج سوزن با گاز استریل محل مورد نظر را فشار داده تا خونریزی اتفاق نیفتد و از کبود شدن جلوگیری شود.

نتیجه انجام تست ACA

اگر نتیجه حاصل از تست ACA مثبت باشد نشانه ای از وجود آنتی بادی آنتی‌سانترومر در داخل خون فرد بیمار است و از علائم وجود بیماری سندروم  کرست می باشد.

از این رو وجود نتیجه مثبت احتمال وجود اسکلرودرمی پوستی محدود را افزایش می دهد.

داشتن ACA مثبت در حدود ۶۰ الی ۸۰ درصد افراد مبتلا به اسکلرودرمی پوستی محدود و ۹۰ درصد افراد مبتلا به سندروم کرست، دیده میشود.

نتیجه مثبت ACA در حدود ۵ الی ۷ درصد از افراد مبتلا به اسکلرودرمی پوستی منتشر وجود دارد و زمانی که نتیجه تست منفی بود نشانه دهنده این موضوع است که علائم ظاهر شده در شخص ناشی از بیماری دیگری می باشد.